Willem Duys op een zwart wit foto
Willem Duys op een zwart wit foto

Willem Duys : een fenomeen.

Later lezen

Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.

Willem Duys presenteert het Grand Gala du Disque

Muziek

Muziek en Willem Duys zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zijn televisie carrière begon met het programma "Muziekmozaïek" dat later op de radio zou uitgroeien tot een veelbeluisterd programma. Ook presenteert hij op televisie het "Grand Gala du Disque".Een jaarlijks terugkerend evenement waar de Edisons, de belangrijkste Nederlandse muziekprijs, worden uitgereikt. Ook in 1963 is Duys de presentator. Later in het programma "De T.V. show" zou hij deze uitzending noemen als het meest bijzondere dat ooit op de Nederlandse televisie is vertoond.

 

Still: Willem Duys presenteert het Grand Gala du Disque, 1963; Bron: collectie Beeld & Geluid

Willem Duys als charmante presentator van het Grand Gala du Disque 1963 kondigt Godfried Bomans aan.

Bomans komt op om de Edisons uit te reiken. Hij heeft van tevoren duidelijk een alcoholische versnapering genomen.

Tijdens de T.V. Show van de TROS kijkt hij terug op zijn tijd als presentator daar en specifiek dit memorabele moment.

fragment: TV Show, 28 september1982, TROS; Bron: collectie Beeld & Geluid.

Duys legt uit waarom het Grand Gala du Disque 1963 hét hoogtepunt uit de Nederlandse televisiegeschiedenis is.

Hij weet het nog op de dag af en zegt zelfs al dat hem zal worden verweten met superlatieven te werken...

... waarop hij gelijk reageert met "En dat doe ik ook, want dit was de grootste avond die er in de geschiedenis van de televisie én het theater is geweest."

Hij benoemt vervolgens alle redenen waarom dit het geval was.

Van de conference van Wim Kan over Anneke Grönloh tot de lancering van Wim Sonneveld zijn 'Frater Venantius'...

...waarna nog een hele namenlijst komt van artiesten, waaronder Sarah Vaughn die de act van Marlene Dietrich verstierde.

Om af te sluiten dat de verkeerslichten in grote steden om middernacht weer aan moesten worden gezet, omdat iedereen massaal bij elkaar was gaan kijken en nog naar huis moest.

fragment: TV Show, 28 september1982, TROS; Bron: collectie Beeld & Geluid.
kleurenfoto van Willem Duys

Georganiseerde chaos

De titel van zijn meest fameuze programma "Voor de vuist weg" verwijst naar de losse stijl van presenteren. Het grote improvisatietalent van Duys kon in deze maandelijkse talkshow tot grote bloei komen. Voor het eerst op de Nederlandse televisie was er echte interactie met het publiek. De sfeer van het programma is er een van georganiseerde chaos. Er is geen decor, een geniale vondst van regisseur Bob Rooyens. Cameramensen en producers lopen dwars door het beeld heen. Verder alleen een tafel met in de eerste tijd een kan koffie, wat paperassen en een telefoon.

 

foto: Willem Duys, fotograaf onbekend, 1963; Bron: collectie Beeld en geluid

Voor het eerst op televisie is er werkelijk contact met de zaal. Mensen mogen van tevoren vragen inleveren.

Leo Horn, een beroemde scheidsrechter heeft een boek geschreven. Hij komt het podium op en hier zien we goed de georganiseerde chaos.

Terwijl hij het podium op komt, lopen cameramensen en producers dwars door het beeld heen.

fragment uit: Voor de vuist weg, 29 november 1963, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid.
foto zwart-wit van Willem Duys die zijn handen vol heeft met o.a. een microfoon en een boek

AVRO man in hart en nieren

Willem Duys is bij uitstek een AVRO man: liberaal en vrijdenkend. Dat zie je ook terug in de keuze van onderwerpen voor "Voor de vuist weg". Verschillende bijzondere gasten kwamen langs, serieuze en minder serieuze gasten maken hun opwachting. Bij de 100ste uitzending van de "Vuist" komt Mies Bouwman met een verrassing...

foto: Willem Duys, fotograaf onbekend, 1979; Bron: collectie Beeld & Geluid

In de 100-ste uitzending kwam Mies Bouwman als verrassing met een vissenkom met 100 goudvissen.

Niet alleen Willem Duys ligt dubbel, maar de hele zaal. Een moment wat vele kijkers is bijgebleven.

fragment: Voor de vuist weg, 12 februari 1971, AVRO; Bron: Collectie beeld en Geluid
foto Dr. van de Moosdijk

Dr. van de Moosdijk

Een veelbekeken en besproken uitzending is die over de nogal omstreden kruidendokter van de Moosdijk. Moosdijk heeft een alternatieve kruidenmengsel ontwikkeld tegen zo'n beetje alle ziekten en kwalen. Veel mensen betalen grof geld voor iets wat later als oplichting werd beschouwd. 

still uit: Voor de vuist weg, 17 December 1968, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid

De affaire van Moosdijk in een notendop: eerst komt een slachtoffer aan het woord.

Een dag later in een extra uitzending bijt de heer van de Moosdijk van zich af.

fragment uit: Voor de vuist weg, 17 December 1968, AVRO;Bron: collectie Beeld & Geluid
foto Willem Duys met een slang om zijn nek

Dieren

In bijna elke uitzending van "Voor de vuist weg" zit wel een item over dieren. Legendarisch is natuurlijk de al veel vertoonde act met de krokodillen. Als vaste gast komt Aleid Rensen, directeur van dierenpark Emmen, vaak naar de studio. Als Artis in 1987 150 jaar bestaat komt "Voor de vuist weg" nog 1 keer terug. Duys sluit het programma op zijn eigen wijze af met een reuzenpython.

 

still uit: Voor de vuist weg, 30 november 1987, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid.

Voorgoed afscheid van "Voor de vuist weg" en hoe doe je dat dan? Met een reuzenpython om je nek.

Alsof het niks is, grijpt Duys de wurgslang en legt hem om zijn nek, wat gelijk de nodige rumoer oplevert.

fragment uit: Voor de vuist weg, 30 november 1987, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid.
kleurenfoto Willem Duys in 1987

Niet onomstreden

Willem Duys was niet onomstreden. Hij heeft over bepaalde zaken een mening en komt hiervoor uit. Als protest tegen de bezwaren die op dat moment in Nederland leven over het voorgenomen huwelijk van Beatrix en Claus heft Duys in een uitzending het volkslied aan. In een andere uitzending interviewt Duys de moeder van een verkracht kind. Deze vrouw praat nogal genuanceerd over de dader. Duys laat weten: "Ik zou hem hartstikke doodslaan..."

Foto: still uit Voor de Vuist weg, 30 november 1987, AVRO; Bron:collectie Beeld & Geluid

Duys geeft zijn reactie recht uit het hart.

Mediadeskundige Peter Hofstede beschrijft het vervolg van de uitzending in een programma van Omroep Max.

fragment: Willem Duys: een leven voor de vuist weg, 1 mei 2007, omroep Max; Bron: collectie Beeld & Geluid
Foto van Willem Duys met de Belgische zanger Adamo met zijn zoontje voor zich

Salvatore Adamo

Het in Nederland bekender maken van onbekende artiesten was een passie van Willem Duys. In de uitzending van 20 maart 1964 ontvangt hij de Belgische zanger Adamo. Die heeft zijn hele familie meegenomen en samen zingen zij 'Vous Permettez Monsieur', het levert Adamo zijn eerste nummer 1 hit in Nederland op en het is een van de hoogtepunten van de 'Vuist' uitzendingen.

 

Foto: still uit Voor de Vuist weg, 20 maart 1964, AVRO; Bron:collectie Beeld & Geluid

Salvatore Adamo, een opkomend talent in België en Frankrijk, is te gast. Duys introduceert hem op onnavolgbare wijze.

Samen met zijn hele familie zingt Adamo het lied 'Vous Permettez Monsieur'. Het zou nummer 1 in de hitparade worden.

Fragment: Voor de Vuist weg, 20 maart 1964, AVRO; Bron:collectie Beeld & Geluid
foto van het vlooientheater waar een karretje getrokken wordt

Vlooientheater

Dieren komen altijd wel voorbij, maar niet alleen wilde dieren komen in de show. Het beroemde Vlooientheater Dillen is voor zijn laatste optreden speciaal naar "de Vuist" gekomen om de karretjes en koetsen voortgetrokken door mensenvlooien te laten zien.

still uit: Voor de vuist weg, 26 december 1975, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid.

Het laatste vlooientheater van Nederland komt langs.

Zoals Duys het uitlegt probeerden ze het vlooiencircus al tien jaar te krijgen. Waarom?

Omdat het programma 'Voor de vuist weg' in het begin in een krant werd vergeleken met een vlooiencircus.

Waarschijnlijk met de laatst levende mensenvlooien.

Terwijl Dillen uitlegt wat de namen zijn en wat ze doen, geeft Duys aan dat ze het filmen met speciale lenzen waardoor het tientallen malen vergroot wordt zodat het thuis te volgen is.

fragment: Voor de vuist weg, 26 december 1975, Avro; Bron: collectie Beeld en geluid
André van Duin persifleert Willem Duys in Geef om de natuur

Muziekmozaïek

Naast de vele televisieprogramma's die hij presenteert is Willem Duys ook op de radio aanwezig. Vele huisgezinnen luisteren op zondagmorgen naar het programma "". Iets wat voor André van Duin niet onopgevallen is gebleken: hij persifleert de manier van presenteren van Duys op geniale wijze in Geef om de Natuur.

still uit: Geef om de Natuur, 25 november 1977, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid

André van Duin imiteert feilloos de "zoetgevooisde" manier...

...waarop Willem Duys zijn programma "Muziekmozaïek" op de radio presenteerde.

En laten we eerlijk zijn: hij laat een heel andere Duys zien dan die we kennen uit "De vuist".

fragment: De koffer van.., 26 augustus 2001, AVRO; Bron: collectie Beeld & Geluid

Hier zien en horen we de meester achter de radiomicrofoon bij een opname van "Muziekmozaïek."

Vergelijk zelf ;-)

fragment: Willem Duys: een leven voor de vuist weg, 1 mei 2007, AVRO; Bron collectie Beeld en geluid.
Een eerbetoon aan Willem Duys in DWDD

De wereld draait door

In het BNN/VARA programma "De wereld draait door" van 17 mei 2011 geeft Matthijs van Nieuwkerk met allerlei gasten een eerbetoon aan Willem Duys, die vanwege zijn slechte gezondheid niet aan het woord komt maar wel de uitzending bijwoont. Op 2 juni 2011 overlijdt Duys op 82-jarige leeftijd.

 

still: DWDD, 17 mei 2011, BNN/VARA; Collectie Beeld & Geluid

Tafeldame Mies Bouwman vraagt aan Matthijs van Nieuwkerk wie zijn inspiratiebron is geweest.

Van Nieuwkerk somt vervolgens zeer eloquent eigenschappen van Duys op die hij als presentator bewondert.

Het onderstreept nogmaals wat voor fenomeen Willem Duys was en wat hij voor de televisie heeft betekend.

fragment uit: DWDD, 17 mei 2011, BNN/VARA; Collectie Beeld & Geluid

In het jaar waarin de Nederlandse televisie 70 jaar bestaat, mag de man die de talkshow in Nederland introduceerde natuurlijk niet ontbreken. Geïnspireerd door het format van de "The Tonight Show" en zijn presentator Johnny Carson, introduceerde Duys het langlopende programma "Voor de vuist weg" dat 175 afleveringen lang een miljoenenpubliek trok. Daarnaast heeft Duys een veelheid aan andere programma's gepresenteerd en was hij niet weg te denken uit het Nederlandse televisie- en radiolandschap. Met name zijn muziekprogramma's zowel op radio als televisie waren legendarisch.

Bekijk bronnenlijst

Gerelateerde verhalen

Bekijk alle verhalen