Waar is het feestje?
Vrijdag 21 september 2012. Het ludiek bedoelde Facebook-event Project X Haren loopt volledig uit de hand. Hoe kon dit gebeuren? En hoe was het in de tijd toen er er nog geen social media bestonden? Konden de traditionele media ook spontaan veel mensen op de been te brengen? En liep dit ook uit op chaos?
Later lezen
Sweet 16
6 September 2012. De 15-jarige Merthe uit Haren is bijna jarig en plaatst op Facebook een uitnodiging voor haar Sweet 16-feestje. Omdat ze het leuk vindt als ook anderen komen dan alleen haar vrienden, deelt ze de oproep met de hele wereld. Mensen melden zich massaal aan. Merthe schrikt ervan en verwijdert de uitnodiging meteen de volgende dag, maar het is al te laat...
Project X Haren
Een jongen heeft de uitnodiging gekaapt en omgedoopt tot ‘Project X Haren’. Hiermee verwijst hij naar de Amerikaanse speelfilm 'Project X' uit 2012, waarin drie vrienden een groot feest organiseren dat totaal uit de hand loopt.
Project X Haren wordt een hype op social. Allerlei grappenmakers gaan ermee aan de haal.
Zoals deze mannen die het feest groot op YouTube aankondigen.
Grote opkomst
Tienduizenden jongeren laten via Facebook weten dat ze erbij zullen zijn. Duizenden komen op vrijdag 21 september daadwerkelijk naar Haren. Voor wie er niet bij kan zijn, is er een live stream. Op een zeker moment kijken er maar liefst vijftigduizend mensen.
Ook de landelijke media zijn erbij. Jeroen Wollaars doet voor het NOS Journaal verslag van een feestje dat er niet is.
"Het weer ziet er slecht uit en we organiseren niks", aldus burgemeester Rob Bats.
Jongeren op straat proberen het gezellig te maken en wachten af.
Hahaha!
Dj's Coen Swijnenberg en Timur Perlin kijken in De Coen en Sander Show op radio 3FM mee met de livestream in Haren. Deze is te volgen op NOSop3.nl. Coen en Timur hebben de grootste lol om de reporter die in het dorp op zoek gaat naar het feestje.
Live verslag in DWDD
Ook De Wereld Draait Door volgt de ontwikkelingen in Haren op de voet. Het televisieprogramma heeft bij wijze van uitzondering een eigen verslaggever naar Haren gestuurd, Jelte Sondij. Presentator Matthijs van Nieuwkerk schakelt vanuit de studio meerdere keren live naar hem over. De sfeer is jolig. De gasten in de studio praten en kijken mee en lachen om de situatie. Van Nieuwkerk wenst Sondij "nog een fijne avond".
Niet veel later loopt de situatie onder het oog van de camera van het YouTube-kanaal StukTV volledig uit de hand.
Jongeren, veelal dronken, slaan aan het vernielen en plunderen. De schade is enorm.
Hoe kon het zo uit de hand lopen?
De autoriteiten hadden van meet af aan geen greep op de gebeurtenissen, aldus de onderzoekscommissie-Haren in zijn eindrapport 'Twee Werelden: You Only Live Once'. Ze hadden geen duidelijk plan van aanpak en daardoor ook geen goede communicatie.
Het was voor het eerst dat jongeren in Nederland via social media zo een groot feest organiseerden en de autoriteiten hadden er te weinig zicht op. Bovendien onderschatten ze de rol en de kracht van de social media. En toen het feest eenmaal een hype was op social, ontstond er een wisselwerking met de massamedia. Hierdoor werd het event nog groter.
Sommige traditionele media creëerden volgens de onderzoekscommissie een sfeer waardoor jongeren er extra graag bij wilden zijn.
Commissie-voorzitter Job Cohen legt aan Jelte Sondij van De Wereld Draait Door uit hoe dit werkt.
"Spannend wat daar gebeurt! Je zou erbij willen zijn, YOLO: You Only Live Once!"
Ik zou ook naar Haren zijn gegaan!
Niet voor het eerst
Het is trouwens niet voor het eerst dat een ludieke actie in de media uit de hand loopt. Ver voordat er social media waren gebeurt het ook al eens als radiomaker Willem de Ridder zijn luisteraars oproept om midden in de nacht van 9 op 10 januari 1978 een spannende rally te gaan rijden. Hij doet zijn oproep in het spannende radioprogramma Tweede Doodsangst Escapade Nachtrit van de VPRO.
Tweede Doodsangst Escapade Nachtrit
Duizenden luisteraars stappen in de auto en plakken deze afbeelding uit de VPRO-gids op de voorruit zodat iedereen kan zien wie meedoet. Terwijl ze door Nederland rondtoeren geeft De Ridder instructies, zoals te horen is in het fragment. Na enkele uren belanden de deelnemers in Woudrichem. Hier moeten ze uitstappen en de veerpont naar Slot Loevestein nemen, maar dan gaat het mis...
De veerman in Woudrichem vertelt de volgende dag in het NOS Journaal wat er gebeurde.
Nadat hij rond 2.45 uur twee maal passagiers had overgebracht, werd het te druk en is hij naar binnengegaan.
De deelnemers waren toen al bezig om overal boten vandaan te halen. Er was voor hem geen redden aan.
"Allergekste dat ik ooit heb gezien"
De deelnemers willen hoe dan ook naar de overkant. Ze halen boten van de kant en rukken verkeersborden uit de grond om mee te peddelen. Enkele boten zinken. Anderen trekken hun kleren uit en gaan zwemmen. "Het is het allergekste dat ik ooit heb gezien", aldus 'opper' Eekhof van de Rijkspolitie.
De schade is groot. De burgemeester van Woudrichem dient een klacht in bij de VPRO en eist een schadevergoeding.
Directeur Jan Haasbroek van de VPRO vertelt aan de NOS dat er veel meer mensen kwamen opdagen dan op was gerekend.
Kun je dit soort programma's wel uitzenden, als je ziet wat de gevolgen zijn?
Haasbroek vindt dit moeilijk, maar meent dat je als maker verantwoordelijk bent voor het programma en niet voor het gedrag van de mensen.
Als programmamaker ben je nooit verantwoordelijk voor het gedrag van je publiek
De bestorming van Area 51
Gelukkig eindigen dit soort ludieke media-acties niet altijd in chaos. Dit laat het Amerikaanse Facebook-event 'Storm Area 51, They Can't Stop All of Us' zien. Het plan is om op 20 september 2019 met zoveel mogelijk mensen de Amerikaanse legerbasis Area 51 in de woestijn van Nevada binnen te dringen om te zien wat er klopt van de complottheorie dat het leger hier in het geheim onderzoek doet naar buitenaards leven. Maar liefst meer dan twee miljoen (!) mensen melden zich via Facebook aan.
Op de dag zelf komen slechts honderden mensen bij de extra streng bewaakte basis opdagen.
De bestormers durven het niet aan, zo vertellen ze in het NOS Journaal.
Leuk feestje!
En in plaats van de basis te bestormen, maken ze er een leuk feestje van.
De autoriteiten lijken er door de jaren heen in ieder geval van geleerd te hebben en zullen het waarschijnlijk niet zo snel meer zo ver laten komen.
Gerelateerde verhalen
Bekijk ook
Be brave, be bright, be true, be social
NOVA Filmfestival 2024
In Beeld & Geluid barst op 7 december het jaarlijkse NOVA Filmfestijn los. Maar liefst 68 korte films zijn er in het weekend van 7 en 8 december te zien in 2 theaters. Allemaal gemaakt door enthousiaste filmmakers zonder commercieel doel.