

Van NikkieTutorials tot Zeikschrift
Het is nog niet zo makkelijk om anno 2019 een positie te verwerven als vrouwelijk mediaboegbeeld. Waar Mies Bouwman vijftig jaar geleden kon rekenen op hoge kijkcijfers omdat haar programma op prime time werd uitgezonden, zijn vrouwelijke mediapioniers van nu zelf verantwoordelijk voor het vergaren van hun publiek. Wat moet je tegenwoordig in huis hebben om zo’n mediapionier te worden?
Later lezen

Pioniers van vroeger
Mies Bouwman en Sonja Barend: dat zijn zonder twijfel de vrouwelijke televisie pioniers van vroeger. Germaine Groenier was een radio-pionier en Heddy Honigmann is baanbrekend geweest in haar documentaire-vak. In de tentoonstelling ‘Mediavrouwen’ in Museum Hilversum, nog te zien tot en met 31 december, gaat het over vrouwelijke boegbeelden zoals zij.

Doorbraak
In de tentoonstelling wordt een pionier gedefinieerd als ‘een mediavrouw die als eerste met een bepaald medium actief was, dan wel die een doorbraak veroorzaakte met een nieuwe toepassing’. Maar als Mies en Sonja de pioniers van vroeger waren, wie zijn dan de vrouwelijke rolmodellen van nu? Wie zijn de huidige voorbeelden voor een jonge generatie meiden en hoe kwamen ze waar ze nu zijn?
Het is nog niet zo makkelijk om anno 2019 een positie te verwerven als vrouwelijk mediaboegbeeld. Waar Mies Bouwman vijftig jaar geleden kon rekenen op hoge kijkcijfers omdat haar programma op prime time werd uitgezonden, zijn vrouwelijke mediapioniers van nu zelf verantwoordelijk voor het vergaren van hun publiek. Wat moet je tegenwoordig in huis hebben om zo’n mediapionier te worden?
Een eerste voorbeeld van een vrouwelijke mediapionier van nu is Ruba Zai. De 24-jarige Rotterdamse is een ‘hajibista’: een fashionista met een hijab (hoofddoek).
Ruba Zai was een firsttimer op verschillende vlakken: ze prijkte als eerste vrouw-met-hoofddoek op de cover van een Nederlands tijdschrift, was het gezicht van de eerste moslimalijn van Dolce & Gabbana en sinds vorig jaar schuift ze, als eerste moslima, regelmatig aan als lifestyle-deskundige bij RTL Boulevard en is ze te gast bij Jinek.
Jezelf als merk
Hoe het zover kwam? Tijd steken in jezelf als merk noemt Ruba Zai als belangrijke factor. Vijf jaar geleden startte zij een Youtube-kanaal met filmpjes over hoe je een hoofddoek kunt dragen, zoals in deze video. Een jaar later stopte ze met haar studie communicatie aan de Hogeschool Rotterdam om zich volledig op haar eigen activiteiten te storten. Nu heeft ze 1,1 miljoen volgers op Instagram en ruim 400 duizend abonnees op Youtube.

Anna Nooshin
Ook de Iraans-Nederlandse Anna Nooshin (32) is een vrouwelijke mediapionier van nu te noemen. In 2011 hoorden we voor het eerst over haar. Ze begon toen het online platform, NSMBL.nl, nu één van de grootste van Nederland. Hoe ze dat bereikte? ‘Niet te veel businessplannen schrijven, of te veel dingen eerst gaan uitzoeken,’ zei ze in een interview met NRC. ‘Gewoon doen. Vallen en opstaan.’
Youtube en Instagram
Ze vervolgt: ‘Kansen creëer je zelf, dat doet niemand anders voor je.’ Die houding is typerend voor influencers: je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen succes. Dus is het hard werken geblazen op media waar je zelf invloed op hebt. Iets wat Nooshin perfect onder de knie heeft met 880.000 volgers op Instagram en 285.000 op Youtube. Ze is tegenwoordig dan ook met recht een online personality te noemen.

Verschil met vroeger
Wat vrouwen als Nikkie de Jager, Anna Nooshin en Ruba Zai gemeen hebben, is dat zij iets anders bieden dan wat tot nu toe de medianorm is. Ruba Zai hoort regelmatig hoe ze een rolmodel is voor jonge moslimameiden en een welkome afwisseling tussen blonde meiden met maatje 36, die nog steeds het medialandschap domineren. Een bepaalde mate van eigenheid, lijkt belangrijk om door te breken.

Persoonlijkheid als onderdeel van succes
Een andere overeenkomst tussen de vrouwelijke mediapioniers van nu is dat zij zichzelf en hun persoonlijk leven als een commercieel merk neerzetten. Dat is een verschil met de mediaboegbeelden van vroeger. Sonja Barend of Mies Bouwman waren in dienst van een omroep. Hun persoonlijkheid was onderdeel van hun succes, maar hun persoonlijk leven niet. De mediavrouwen van nu delen hun privéleven op YouTube, Instagram of een eigen platform.
Linda de Mol is in dat genre altijd een voorloper geweest. Waar ze begon met een traditionele mediacarrière bij TROS en Sky Channel, zette ze zich met haar tijdschrift LINDA in 2003 voor het eerst neer als merk.
Tegenwoordig schuilt achter haar naam en persoonlijkheid een dynamisch multimediaal bedrijf.
Eva Jinek volgt Linda’s voorbeeld met een eigen online platform voor vrouwen bij RTL, en Chantal Janzen doet hetzelfde met haar &C talentprogramma.
Je eigen naam en leven als merk gebruiken, is niet altijd een te benijden positie. Nu het beroep van influencer serieuzer wordt, komen ook steeds meer berichten naar buiten over wat de negatieve gevolgen daarvan zijn.
Vlogster Bibi Breijman deelde eind 2017 in een openhartige video dat ze een burn-out kreeg door de druk alles in haar privéleven te moeten delen met haar volgers.

Zeikschrift
Waar de eerder genoemde mediavrouwen zich vooral bezig houden met fashion, make-up en lifestyle, is het account van Madeleijn van den Nieuwenhuizen meer maatschappelijk geëngageerd. Met haar account Zeikschrift op Instagram volgt ze sinds 2016 kritisch Nederlandse kranten, tijdschriften en websites. Ze checkt hun berichten op seksisme, bodyshaming, racisme en heteronormativiteit.
Van de Nieuwenhuizen begon haar account in 2016, met lange tijd maar een paar honderd volgers. Pas sinds begin 2019, na wat spraakmakend posts, werd haar account populairder.
Ze heeft lang niet zoveel volgers als een Ruba Zai of NikkieTutorials – @zeikschrift heeft ruim 26 duizend volgers, Ruba Zai 1,1 miljoen - maar evengoed heeft Zeikschrift wel invloed. Online, maar ook in het echte leven: zo mag ze aanschuiven bij redactietafels om te vertellen wat er goed en nog wat minder goed gaat.

Discussie
Opvallend is dat Van den Nieuwenhuizen een inhoudelijke discussie op gang brengt op Instagram, terwijl het platform bekend staat om het delen van mooie plaatjes. ‘Instagram wordt vaak weggezet als oppervlakkig medium, maar het leent zich verrassend goed voor dialoog. Heel anders dan bijvoorbeeld Twitter, dat niet gebouwd is voor gesprek, alleen voor conclusies,” zei Van den Nieuwenhuizen in een interview met de VPRO.
Youtube of talkshowtafel
Wil je in deze tijd een vrouwelijke mediapionier worden? Dan moet je hard werken, iets authentieks of bijzonders te bieden hebben en bereid zijn je persoonlijkheid in te willen zetten om succes te krijgen. Daarnaast zijn platforms als Youtube en Instagram tegenwoordig de place to be, in plaats van de studio’s en talkshowtafels van weleer in Hilversum.
Recept voor succes
Al zijn die elementen natuurlijk geen waterdicht recept voor succes. Zo’n beetje iedere jongere heeft tegenwoordig een eigen Youtube of Instagram-account. Waar jonge meisjes vroeger hoopten ooit bij de televisie te kunnen werken, willen meisjes van nu vlogger of influencer worden. Uit ál die pogingen worden maar een paar een nieuwe Anna Nooshin’s of Nikkie Tutorial’s geboren. Het is een kwestie van doorzetten en talent, maar ook van geluk.
Meer weten over mediavrouwen van vroeger en nu? Bezoek dan de tentoonstelling ‘Mediavrouwen’ in Museum Hilversum in samenwerking met Beeld & Geluid. Daarin staat centraal wat vrouwen voor de emancipatie in de mediawereld hebben betekend. De 30 meest invloedrijke vrouwen komen samen in beeld en geluid. Te zien tot en met 31 december 2019.
Gerelateerde verhalen
Bekijk ook
Grote najaarstentoonstelling Mediavrouwen opent in Museum Hilversum
De wereld van beeld en geluid lijkt misschien een mannenwereld, maar niets is minder waar. Als we ons vizier richten op de vrouwelijke pioniers, blijkt de mediawereld voor een belangrijk deel door vrouwen te zijn uitgedacht en vormgegeven. De tentoonstelling Mediavrouwen brengt 30 pioniers samen en laat zien wat vrouwen voor de emancipatie van de mediakunst en –cultuur hebben betekend. Een expositie met herkenbare, soms onverwachte en inspirerende verhalen: een ode aan deze pioniers. Mediavrouwen is van 28 september t/m 31 december in Museum Hilversum te zien.

Onderwijsdagen My First Smartphone Festival 🎉
Het moment is daar: jouw leerlingen krijgen hun eerste smartphone, of hebben er zelfs al een! Een spannende mijlpaal voor hen, maar ook een uitgelezen kans te ontdekken hoe je op een speelse én verantwoorde manier met die smartphone omgaat. Het My First Smartphone Festival is de plek waar leerkrachten en leerlingen samen deze digitale wereld verkennen. Start jullie mobiele avontuur hier 🚀