Een beeld om nooit te vergeten
Start verhaal
Later lezen, mail een reminder
Later lezen
Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.
HAAR NAAM is ANNA-MARIA STEINBACH
Roepnaam Settela. Een negenjarig meisje uit Limburg.
Haar bestemming: vernietigingskamp Auschwitz, waar ze wordt vergast op 31 juli 1944.
Jarenlang werd gedacht dat Settela een Joodse gevangene van het kamp was
Pas in 1994 ontdekte journalist Aad Wagenaar dat zij een Sinti was. Roma en Sinti werden evenals de Joden door de nazi's gedemoniseerd en massaal vermoord.
Naar schatting zijn er meer dan 400.000 Roma en Sinti omgebracht tijdens de Holocaust of Porajmos ('verslinding') zoals zij dit noemen.
'Zigeunerkamp' bij Haarlem (fragment), Fotopersbureau Stapf Bilderdienst, 1940. Bron: Collectie NIOD
WERNER RUDOLF BRESLAUER
is degene die de film maakte. De Joodse fotograaf wordt in 1942 met zijn gezin in Westerbork geplaatst, waar hij door kampcommandant Gemmeker aan het werk wordt gezet als fotograaf. Hij maakt soms wel 1300 pasfoto's per dag van de gevangenen.
Rudolf Breslauer, ca 1930. Bron: Wikipedia.
Het werk verschaft hem bepaalde privileges. Breslauer komt veel bij Gemmeker thuis, om te fotograferen op feesten en partijen.
Hij accepteert de opdracht om filmopnames te maken, samen met enkele andere gevangenen. Hij hoopt dat dit hem en zijn familie zal helpen.
Rudolf Breslauer filmt in Westerbork in 1944, Verhalen uit kamp Westerbork, red. Dirk Mulder, Ben Prinsen, uitgeverij van Gorcum, 1995. Bron: Wikipedia
Het beeld van Settela groeit uit tot symbool voor de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog
Het beeld is duizenden keren gebruikt in artikelen, films en schoolboeken.
Omslag van het boek Settela's last road van Janna Eliot (detail), Trafford publishing, 2008.
September 1944
Westerbork wordt leeggehaald. Het kamp is niet meer ‘Kriegswichtig’ voor de Duitse oorlogsindustrie en wordt opgeheven. Tweehonderd mensen mogen achterblijven, de rest gaat op transport.
De ‘Boulevard des Misères’ in kamp Westerbork, ca 1944. Fotograaf: anoniem. Bron: www.KampWesterbork.nl
GEMMEKER WORDT NA DE OORLOG GEARRESTEERD
Er kan niet worden bewezen dat hij op de hoogte was van het lot van zijn gevangenen. Hij wordt veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf, maar komt al na 6 jaar vrij wegens goed gedrag. Hij sterft in 1982.
Albert Konrad Gemmeker, 17 februari 1967. Fotograaf: onbekend. Bron: GaHetNa Nationaal Archief NL.
Van Settela Steinbach overleeft alleen haar beeld
Haar gezicht en haar reis staan symbool voor de vernietiging van 7 miljoen mensen.
Breslauers nalatenschap is van ongelofelijke waarde. Hij verdient een plaats in de eregalerij van de oorlogsfotografie.
