Keti Koti in beeld

Op 19 december 2022 bood premier Rutte officieel excuses aan voor het slavernijverleden namens de Nederlandse overheid.

Rutte ging toen in zijn toespraak in op het doorwerken van het verleden in het heden. 

De NOS is pas in 2017 begonnen met het live uitzenden van de herdenking en viering van Keti Koti.

In de eerste uitzending kwamen onder andere Yerry Relum en Joy Wielkens aan het woord.

Dit werd er onder meer gezegd tijdens de eerste live-uitzending, onder andere over de aandacht die het onderwerp krijgt.

De inwijding van het nationaal monument slavernijverleden vond op 1 juli 2002 plaats in aanwezigheid van toenmalig koningin Beatrix.

Tot frustratie van de nazaten van tot slaafgemaakten golden er zulke strenge veiligheidsmaatregelen dat slechts een kleine groep genodigden bij de opening aanwezig mocht zijn.

Zoals ook blijkt uit de reacties van mensen die achter de hekken moesten blijven.

Als je op zoek gaat naar Keti Koti in ons archief dan komt er een Polygoonjournaal uit 1953 naar boven.

Hierin blijkt duidelijk dat de herdenking en viering vooral in beeld werd gebracht als exclusief voor de Surinaamse Nederlanders.

Het ging niet over de achtergrond en de betekenis van de getoonde rituelen. 

In het Polygoon journaal van 1960 komt naar voren dat Suriname voor het eerst haar eigen nationale dag viert: de Dag der Vrijheden.

In de toespraak van minister-president Emanuels wordt duidelijk dat het een belangrijke dag is voor alle bevolkingsgroepen van Suriname, ongeacht kleur, ras of geloof.

De VARA pakt het in 1963 anders aan dan het Polygoon.

In de uitzending, 100 jaar afschaffing van de slavernij, komen nazaten van tot slaaf gemaakten aan het woord,

waardoor hun perspectief niet ontbreekt, maar juist duidelijk aanwezig is.

Daaruit blijkt ook wel hoe kort geleden de slavernij nog maar is afgeschaft als mensen vertellen over wie ze als tot slaaf gemaakten kennen.

In het Polygoon journaal uit hetzelfde jaar, wordt helemaal geen aandacht besteed aan de rol van Nederland in de slavernij.

De viering van Keti Koti in Suriname wordt op zo’n manier in beeld gebracht, dat het uit een heel ander land lijkt te komen.

Terwijl er wel mensen in het journaal voorkomen die de slavernijtijd nog hebben meegemaakt.

Suriname is op dat moment ook nog onderdeel van het Koninkrijk Nederland.

In de jaren zeventig is er in het NOS journaal wat te zien van Keti Koti in een item over Surinamers in de Bijlmer.

Zo zijn er beelden van de herdenking en viering in 1975 in flatgebouw De Gliphoeve in Amsterdam Zuidoost.

Er wordt uitleg gegeven over Keti Koti en er worden beelden getoond van dansende mensen.

Ook hier gaat het vooral om een herdenking die vooral Surinaamse Nederlanders aan lijkt te gaan. 

In de jaren negentig is er nog steeds sprake van een afstandelijke houding richting het slavernijverleden en de rol van Nederland daarin.

Vanuit de politiek en het witte gedeelte van de Nederlandse bevolking is er in de jaren negentig geen tot weinig aandacht voor het slavernijverleden.

Met de komst van het Nationaal Monument Slavernijverleden in 2002 ontstaat er een nieuwe dynamiek.

De opname van het slavernijverleden in de Canon van Nederland in 2006 zorgt ervoor dat er meer aandacht komt in het onderwijs en de wetenschap.

Tegelijkertijd besteden ook steeds meer programma’s op televisie aandacht aan het slavernijverleden. Van programma’s voor de jeugd tot en met volwassenen.

Voorbeelden hiervan zijn programma's als Histioclips, De Slavernij Junior, De Slavernij Voorbij en Van Bahia tot Brooklyn.

Janice noemt het al winst dat de media iets laten zien, omdat het ook heel lang anders is geweest.

Maar tips zijn nog om dieper de materie in te duiken en op verschillende manieren te vertellen, op verschillende podia en gericht op verschillende doelgroepen.

Verder is belangrijk dat het verhaal ook verteld wordt door nazaten, vanuit alle gemeenschappen die bij dit verhaal betrokken zijn.

Zowel voor als achter de camera.