50 jaar Marokkanen in beeld
50 jaar Marokkanen in beeld

50 jaar Marokkanen in beeld

Later lezen

Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.

50 jaar Marokkanen in beeld

Hoe het begon

In de jaren '60 tot begin jaren '70 is de economie booming en de vraag naar arbeid groot. Onder andere in de Rotterdamse haven. Bedrijven gaan op zoek naar arbeidskracht in andere landen. Na landen als Spanje, Joegoslavië en Italië komen ze ook terecht in Turkije en Marokko.

Groeiende economie in de Rotterdamse haven, Rotterdam Haven, 06 maart 1967. Bron: Collectie Beeld & Geluid.
Een speciale gezant van de Nederlandse regering komt de arbeidskrachten selecteren.
Dat gaat weinig diepgravend en subtiel.
Zeggen dat je Frans spreekt en schrijft is voldoende. En het ‘juiste’ type zijn...
Televizier, 21 oktober 1969, AVRO. Bron: Collectie Beeld & Geluid
De media zijn aanvankelijk nieuwsgierig naar de Marokkanen…
... naar de islamitische cultuur en hun leven in Nederland.
Wie zijn deze mensen en wat beweegt ze?
Overal en Nergens, 21 oktober 1966, NCRV. Bron: collectie Beeld & Geluid
Geleidelijk krijgen de problemen van deze mannen meer aandacht in de media.
Zo zijn er de slechte woonomstandigheden…
… en speelt er het probleem van de illegaliteit.
Journaal, 17 juli 1978, NOS. Bron: collectie Beeld & Geluid
De reguliere media laten vooral mannen zien.
Dat er inmiddels ook Marokkaanse vrouwen en kinderen in Nederland wonen…
… wordt eigenlijk pas in de jaren '80 echt opgemerkt.
Aflevering 2: Wonen, Een beetje anders hier en daar, 8 november 1982, KRO. Bron: collectie Beeld & Geluid
Dan proberen de media het beeld ook minder eenzijdig te maken en krijgen Marokkanen positievere aandacht.
Bijvoorbeeld in een programma als 'Leer me ze kennen’.
Goed bedoeld waarschijnlijk, maar het doet met de ogen van nu allemaal nogal knullig aan.
Leer me ze kennen, 2 februari 1984, VARA. Bron: collectie Beeld & Geluid
Oom Hdidwan en het ondeugende jongetje Hamdan.

Midden jaren '70 krijgen Marokkaanse Nederlanders ook hun eigen zendtijd in het doelgroepprogramma Paspoort, gemaakt door, voor én over Marokkanen. De zendtijd is slechts tien minuten per week, later een half uur. Paspoort brengt nieuws en actualiteiten uit Nederland en Marokko. In 1985 komt er een blokje voor de kinderen, het poppenspel Oom Hdidwan en het ondeugende jongetje Hamdan.

Paspoort Marokkanen, NOS. Foto: NOS, 5 december 1986. Bron: collectie Beeld & Geluid
Paspoort biedt ook ruimte voor hele kleine onderwerpen…
… zoals een bezoek van kinderen aan de dierentuin…
… of boksende jongeren in Amsterdam.
Kampioenschap boksen met Marokkaanse jongen, Paspoort, 18 april 1981, NOS. Bron: collectie Beeld & Geluid
Najib Taoujni

Moeilijke onderwerpen worden niet vermeden maar wel steeds vanuit de eigen beleving gebracht.

Presentator Najib Taoujni agendeerde wat volgens hem nodig was. Hij sprak over seksualiteit en emancipatie, interviewde als eerste een van huis weggelopen meisje en waakte voor misbruik van de islam door fanatici.

Maker onbekend, 7 februari 1990, Portretten, NOS. Bron: collectie Beeld & Geluid
Het blijft niet bij Paspoort. Er komen andere doelgroepprogramma’s en een moslimomroep.
Voor vrouwen is er het cursusprogramma Marhaban Bikum...
…en om migranten te informeren: Medelanders Nederlanders.
Marhaban Bikum, Marokkaanse vrouwen, 22 oktober 1984, Teleac. Bron: collectie Beeld & Geluid
Migrantenjongeren maken Hollandse Nieuwe.
In de grote steden maakt MTNL programma’s met muziek en nieuws voor jongeren. Zoals het programma Bruja & Co... ...waar in deze aflevering aandacht was voor de aftrap van het nieuwe jaar en hoe dat feestelijk werd ingeluid.
Hafla CHaabia, Bruja & Co, 01 januari 2007, MTNL. Bron: collectie Beeld & Geluid
Ahmed Marcouch - Ahmed Aboutaleb

Kweekvijver voor talent

Al deze programma’s hebben makers (nodig) die de eigen cultuur kennen en de taal spreken maar ook over kunnen brengen naar een Nederlands publiek.

Foto's: Ahmed Marcouch, Hallo Holland, 09 september 2000, NOT. Bron: Collectie Beeld & Geluid

Welke burgemeester werkte ooit als presentator bij MTNL?

Diversiteit bij de omroep

Na verloop van tijd vliegen de makers uit naar andere programma’s of gaan ze werken voor andere omroepen. Bijvoorbeeld: Nadia Moussaid. Zij gaat van MTNL naar Laat op één.

Nadia Moussaid, Laat op één. Still: KRO-NCRV, 1 augustus 2018. Bron: collectie Beeld & Geluid.
Met Groeten uit Holland van Jalal Bouzamour, afkomstig van MTNL, is de cirkel rond.
Dan zien we de Nederlander door de ogen van de Marokkaanse Nederlanders.
Een goed voorbeeld is dit gesprek over (topless) naar het strand gaan.
Fietsen, Groeten uit Holland, 11 januari 2019, BNNVARA. Bron: collectie Beeld & Geluid.

50 jaar Marokkanen in Nederland is dus 50 jaar Marokkanen in de media. Media die soms van buitenaf kijken en soms van binnenuit. Maar meer recentelijk kijken we van binnen naar buiten als Marokkaanse Nederlanders de Nederlandse samenleving een spiegel voor houden.

Bekijk bronnenlijst

Gerelateerde verhalen

Bekijk alle verhalen