Willem Oltmans: De spraakmakende journalist
Start verhaal
Later lezen
Biografie
Willem Oltmans was van 1953 tot 2004 actief als journalist en schrijver. Hij sprak én had vriendschappelijke banden met controversiële personen waar de rest van Nederland afstand van hield. Hierdoor begaf hij zich volgens velen op het randje van journalist en diplomaat. Ten gevolge van zijn netwerk en publicaties begon de Nederlandse overheid hem te wantrouwen en verhinderen. In 1991 begint Oltmans officieel zijn proces tegen de Nederlandse staat, om uiteindelijk financiële compensatie te krijgen voor .
Het zwarte schaap
Oltmans sprak mensen die niet in de smaak vielen bij veel mensen in Nederland. Hij werd hierdoor gezien als een landverrader.
In een interview met Inge Diepman in het programma 'Het zwarte schaap' uit 1999 reageert Oltmans op deze beschuldiging: "Ja, maar ik kan niet helpen dat ze zo gek zijn om dat met Johan van Oldenbarnevelt te gaan vergelijken".
Gesubsidieerde woelratje
De Telegraaf noemt Oltmans naar aanleiding van het interview 'het gesubsidieerde woelratje van Soekarno' en vanuit de overheid begint de sabotage. Oltmans komt moeilijk aan werk en collega journalisten vormen stevige meningen over hem. Hoofdredacteur van Elsevier en secretaris van de Willem Oltmans Stichting, Arendo Joustra zegt: "De oude generatie vond hem geen journalist maar een praatjesmaker. Ze vonden dat hij zichzelf groter maakte dan dat hij was, zoals je ook ziet in het interview met van Dis."
Een voorbeeld hiervan is te zien in 'Hier is... van Dis'. Oltmans stelt dat er veel over bepaalde figuren gesproken wordt, zonder mét hen in gesprek te gaan. Uiteindelijk strijkt hij in het interview zelfs meet de eer: "Ik heb gelijk gekregen, Nieuw-Guinea is overgedragen."
Van Dis reageert: "Maar niet dankzij u, hè?" Waarop Oltmans terugkomt met: "Nou, dan moet je het eens goed lezen."
Wederhoor
Oltmans werd een spraakmakend journalist door zijn flamboyante persoonlijkheid, opvallende TV-optredens en tegendraadse opvattingen. Dat maakte hem geen toonaangevende journalist. Hij kwam bij weinig nieuwsmedia met zijn werk terecht. Joustra: "Kwam dat omdat hij werd tegengewerkt, of door wat hij beweerde, dan wel dat hij slecht schreef? Heel goed schrijven kon hij namelijk niet."
Wel had Oltmans andere kwaliteiten als journalist. Hij bleef niet achter zijn bureau zitten, maar pakte zijn koffer en ging daadwerkelijk op pad, de tunnelvisie uit en wederhoor halen bij de vijand.
Naïef
Ook Oltmans zijn familie had een mening over zijn banden met controversiële personen zoals Soekarno en Bouterse. Eric Poslavsky vertelt dat Oltmans' oom Alexander Poslavsky - in Oltmans' eigen woorden 'zijn intiemste familielid' - hem enigszins naïef vond. Zijn verhalen werden dan ook vaak met een korreltje zout genomen.
Zaak Oltmans
Na jaren van tegenwerking en sabotage vanuit het Nederlandse kabinet, begint Oltmans in 1991 zijn zaak tegen de staat der Nederlanden. De zaak Oltmans werd behartigd in overleg met en op kosten van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ), schrijft advocate Ellen Pasman in haar boek 'Oud Zeer'. Vanaf 1995 raakt Pasman betrokken bij de zaak in opdracht van de NVJ. Volgens Pasman is deze zaak veel groter dan de individu Oltmans: "Het gaat over het hele verhaal hoe een ministerie invloed heeft gehad op nieuwsgaring."
Uiteindelijk is een opgeroepen die snel tot een oplossing moest komen voor de kwestie Oltmans. Aan de hand van berekeningen is door de arbitragecommissie besloten dat Oltmans een schadevergoeding van 8 miljoen gulden netto kreeg. In 'De man van 8 miljoen' vertelt Oltmans: "Het bedrag is wel hoger geworden dan ik dacht!"
Strijder voor persvrijheid
Na Oltmans zijn overlijden in 2004 is een deel van het geld naar de Willem Oltmans Stichting gegaan. In opdracht van deze stichting worden zijn dagboeken door Paul de Ridder van Uitgeverij Papieren Tijger uitgewerkt tot memoires. Joustra schrijft in 'Tell me who your friends are': "Als Oltmans ooit vergeten wordt als strijder voor de persvrijheid en als journalist die het halen van wederhoor op wereldschaal tot zijn specialisme heeft gemaakt, zullen nog altijd zijn memoires er zijn."
