Presentatie oeuvre-dvd Filmmaker Hans Keller
‘Had u die stem al als baby?’, vraagt NRC Handelsblad journalist Joyce Roodnat aan documentairemaker Hans Keller, befaamd om zijn zelf ingesproken commentaar onder zijn films. Keller neemt op 20 september 2012 in cultureel-academisch centrum SPUI25 zijn oeuvre-dvd in ontvangst. De box met vier dvd's bevat een selectie van dertien films uit het werk van Keller. Het is de jongste uitgave in de dvd reeks Dutch Documentary Collection die Beeld & Geluid uitbrengt.
Drie gasten proberen tijdens het programma rond de dvd-presentatie de vinger op de ‘ziel’ van Kellers werk te leggen. In een uitgebreid tweegesprek met Joyce Roodnat vertelt Keller over zijn grote inspirator, de franse filmmaker Chris Marker (1921-2012). Hij bewondert Marker als grootmeester van het visuele essay – in lijn met latere makers als Jean-Luc Godard - wiens films gaan over de herinnering en de werking van het geheugen.
Roodnat typeert de hoofdpersonen uit Kellers’ films – veelal schrijvers uit het interbellum – als onafhankelijke geesten, zonder uitzondering man en getekend door WOII. Keller, die tijdens de oorlog op de basisschool zat: ‘Ik heb me er bij neergelegd: de oorlog gaat niet over, hij ligt er om elke hoek.’ In zijn films hoopt hij te ontdekken hoe die oorlog het bewustzijn van zijn hoofdpersonen heeft gekanteld.
Kellers voorliefde voor Italiaanse schrijvers als hoofdpersoon voor zijn films is geen toevallige keuze. Het beeldmateriaal in de Italiaanse archieven heeft volgens Keller een uniek karakter. Nergens in Europa is het beeldmateriaal van WOII bruter en wreder. Het overtreft volgens Keller zelfs de geschreven verslagen. De gruwelijkheid ligt voor Keller in het besef dat gebeurtenissen plaatsvonden, maar even goed ook dat iemand ze kon filmen.
Documentairemaakster Aliona van der Horst toont in een montage de paralellen tussen Kellers’ schrijversportretten en haar film Boris Rhyzy, over de gelijknamige dichter. Beeldend kunstenaar en dichter Maria Barnas sluit de avond met een fragment uit Kellers film Kaputt. Een octopus manouvreert zich uit een bak met ijsblokken en trekt over de kasseien van een steegje in een Italiaanse volksbuurt – bestemming onbekend. Het beschrijft haar kijkervaring bij de films van Keller: onvermoed meegesleept worden door een verhaal dat je niet kent, maar dat je blijvend veranderd. Barnas stelt overtuigd: ‘Keller is een dichter'.
Hans Keller is de eerste van drie documentairemakers die in september een oeuvre-box in ontvangst nemen in de Dutch Documentary Collection. Op 30 september presenteert Beeld & Geluid op het Nederlands Film Festival 2012 in Utrecht boxen aan Frank Diamand en filmmakers In Focus Jan Musch en Tijs Tinbergen. Alle boxen zijn verkrijgbaar in de webwinkel van Beeld & Geluid.
(Tekst: Floor de Haas/Carlien Booij)