Keep ‘em spinning: game CD-roms in het archief
CD-roms hebben (ook) niet het eeuwige leven. Hoe lang een CD-rom precies blijft werken is afhankelijk van een heel aantal factoren als type en kwaliteit van de CD, frequentie van gebruik, en opslag van CD (bijvoorbeeld temperatuur en vochtigheidsgraad). Eén ding is zeker, op een bepaald moment zal de CD niet meer leesbaar zijn voor computers. Daarom maakt Beeld & Geluid een digitale kopie van de game CD-roms uit haar collectie. In deze praktische blogpost lees je hoe we dat doen.
Om te zorgen dat de digitale bestanden die we van de CD krijgen in de toekomst ook toegankelijk zijn is het van belang aan te sluiten bij standaarden die gemeengoed zijn in de industrie. De ISO standaard voor het maken van disk images is algemeen geaccepteerd, en er zijn allerlei tools beschikbaar waarmee ISO bestanden kunnen worden gegenereerd en uitgelezen. Een ISO bestand is in feite niets anders dan een kopie van de data of audio op de CD-rom op bitniveau.
Foto door Fanch, CC-BY
Conversie naar ISO
Voor het genereren van een ISO bestand van een CD-rom gebruiken we Infrarecorder op Windows 10, maar er zijn legio tools voor het maken van ISO’s. Tot nu toe geeft Infrarecorder meestal een goed resultaat. Een uitzondering is wanneer het een zogenaamde mixed-mode CD betreft, iets wat bij games uit de jaren 90 redelijk vaak voorkomt. Deze bevatten een aparte audio-track om betere audiokwaliteit te garanderen. Die audiotrack wordt dan tijdens de game afgespeeld. Zo’n CD is niet te converteren naar ISO bestand omdat deze bestaat uit twee tracks, één met data, en één met audio. In dat geval kiezen we ervoor beide tracks (één met het ISO bestand van de data en één met de audio in WAV format) in een .zip bestand op te slaan. Het rippen van de audio kan bijvoorbeeld met Windows Mediaplayer. Nadelig aan deze methode is dat om de items in deze .zip file af te spelen de beide tracks weer op een CD moeten worden gebrand. Voor nu hebben we nog geen alternatieve oplossing gevonden.
Kopieerbeveiliging
Omdat we ons tot op heden vooral hebben beziggehouden met oudere games (van voor 2000) zijn we nog weinig CD-roms tegengekomen met kopieerbeveiliging. Dat kan op termijn wel een issue worden, zeker met optische dragers die voor specifieke game consoles bedoeld zijn. Het omzeilen van kopieerbeveiliging is in principe illegaal. Wel zijn er uitzonderingen vastgesteld (bijvoorbeeld ten behoeve van bibliotheken en archieven) waarbij de maker informatie moet verstrekken die de gebruiker in staat stelt de kopieerbeveiliging te omzeilen of kraken.
De bits op een CD-rom in close-up. Foto door Vic Mirmow, CC-BY-SA
Het emuleren van disk images
Om te testen of het disk image de juiste data bevat en dus ook werkt maken we gebruik van emulatie (of in sommige gevallen eigenlijk virtualisatie). Dit is namelijk ook de vorm waarin Beeld & Geluid uiteindelijk toegang kan bieden tot de gearchiveerde games. We gebruiken daarvoor VMware workstation om een virtuele omgeving te creëren. Voor sommige oudere games gebruiken we Windows 98, maar vaak zijn games ook backwards compatible en werken ze ook prima in Windows XP. Er zijn ook games die we binnen de DOSbox emulator emuleren.
In de metadata nemen we informatie op over het oorspronkelijke systeem waarbinnen de CD-rom werkte, inclusief de systeem vereisten. Zo kunnen we in de toekomst altijd de geschikte emulator vinden voor een specifieke disk image.
Feedback?
Het maken van disk images wordt veel, en op veel verschillende manieren gedaan. Voor nu, en voor de schaal waarop Beeld & Geluid CDs converteert werkt bovenstaande workflow prima. Maar Beeld & Geluid is altijd benieuwd naar andere tools en betere workflows. Als je tips hebt horen we graag van je!
In het onderzoeksproject Game On! doet Beeld & Geluid samen met Universiteit Utrecht naar het bewaren en presenteren van games als cultureel erfgoed.