Museum QR codes
Click here for the English translation
Lounge
PETER ALMA
Peter Alma is een beeldende kunstenaar. Alma is geboren in 1886 (Medan, Nederlands-Indië). Hij studeerde aan de Academie van kunst in Den Haag en de Académie Humbert in Parijs, waar hij ook Piet Mondriaan heeft leren kennen. Hierna ontstond een goede vriendschap, waarna de twee zich vestigden in Laren. In 1922 trouwde Alma met Brecht Willemse. Het huwelijk werd in 1938 ontbonden. Peter Alma overleed op 83-jarige leeftijd in Amsterdam.
DE STIJL
Door zijn vriendschap met Piet Mondriaan kwam Alma in aanraking met kunstbeweging De Stijl. De leden van De Stijl streefden naar een radicale hervorming in de kunst. Deze hervorming zie je terug in het primaire kleurgebruik en de zo eenvoudig mogelijke vormgeving. Hoewel het tijdschrift De Stijl, waarop de groepsnaam gebaseerd is, nooit meer dan 300 exemplaren heeft verkocht, heeft de groep een duidelijke invloed gehad op internationale kunst.
LOOPBAAN
Er ontwikkelden zich twee belangrijke kunstvormingen tijdens de carrière van Alma. Allereerst was hij een graficus die zich veel bezighield met houtwerken, zoals de linosnede. Daarnaast heeft hij zijn invloed gevestigd en uitgeoefend op de vooruitstrevende, internationale hervorming in de kunst.
Etage 1
LUCHTVAARTPIONIER J.S.W.VAN DER FEIJST (1904-1935)
Citaat uit Telegraaf over 3 verongelukte toestellen in 1935: ‘De zeven dagen van 14 tot en met 20 juli 1935 zullen in de annalen van de KLM als de zwarte week worden geboekt worden. Het noodlot heeft in “de Kwikstaart”, “Maraboe” en “Gaai” een onbarmhartig drievoudig vonnis geschreven over idealisme, stoutmoedigheid en levensvreugd. De zoekende mensch trotseert gevaren om naast de platgetreden paden nieuwe mogelijkheden te openen. In den roes van zijn eerste successen waant hij zich Koning van het luchtruim en trekt heel een volk in energie en levensdurf omhoog (…)’Aldus dagblad De Telegraaf op zondag 21 juli 1935 in een groot artikel op de voorpagina onder de kop “De KLM opnieuw zwaar getroffen; de Gaai in Alpenpas neergestort”. In dezelfde week had ook de Nederlandse militaire luchtvaart een ramp te betreuren. In Den Helder stortte de officier-vlieger M.Holewijn met zijn machine omlaag en kwam om.
Bekijk hier de collectieverhalen:
Het vrije woord onder vuur, Collectieverhaal Beeld & Geluid
NOS stickers en persvrijheid
Al een lange tijd staat de persvrijheid onder druk, ook in Nederland. Zo verwijderde de NOS de logo’s die op hun satellietwagens staan. De stickers zijn opgenomen in de collectie van Beeld & Geluid Hilversum.
PERSVRIJHEID ONDER DRUK
Al een lange tijd staat de persvrijheid onder druk, ook in Nederland. Zo verwijderde de NOS de logo’s die op hun satellietwagens staan. De stickers zijn nu opgenomen in de collectie van Beeld & Geluid Hilversum. Onafhankelijke pers is een van de belangrijkste dingen om een democratische rechtsstaat staande te houden omdat de burger de overheid moet kunnen bekritiseren en onderzoeken. De NOS beschreef hoe het werk van hun journalisten verhinderd wordt: “[…] journalisten en technici die voor verslaggeving onderweg zijn, [worden] geconfronteerd met opgestoken middelvingers of scheldpartijen. Ook wordt er afval naar hen gegooid, en worden de wagens op de weg afgesneden of geblokkeerd.”
De vraag rest, waar komt dit gedrag jegens journalisten vandaan? Waarom voelen mensen zich dusdanig boos dat zij het werk van journalisten moeilijker maken? Ongetwijfeld heeft de frustratie die deze pandemie met zich meebrengt hier mee te maken. De journalistiek heeft een andere reputatie gekregen doordat informatievoorziening van gebeurtenissen in relatie tot corona constant de reputatie van verschillende groepen in de Nederlandse samenleving raakt. We staan met zijn allen tegenover een virus, dat ons allemaal raakt. Dit vraagt veel solidariteit van alle mensen die in Nederland wonen en plaatst verschillende groepen tegenover degenen die ‘wel solidair zijn’ op dat moment. In elk bericht is het iemand anders die tegenover de maatregelen omtrent het virus staat, van studenten tot jongeren, en van religieuze mensen tot politici, niemand ontkomt eraan. Hierdoor nemen sommige mensen de journalisten het aankaarten van polariserende gebeurtenissen kwalijk, ‘shooting the messenger‘.
FEITEN EN OBJECTIVITEIT
Een journalist ‘is’ objectief, ook al zijn er bepaalde regels en principes die een handleiding vormen, ontkomt de journalist ook niet aan menselijke biases. Hoe kunnen journalisten kleur bekennen? In onze vaste tentoonstelling kaarten we dit probleem al aan door verschillende concepten te behandelen zoals beeldvorming en bias.
Uiteindelijk gaat het natuurlijk om macht: journalisten horen objectief te zijn, en de informatie wordt ook gebaseerd op [wetenschappelijk] bewezen feiten en hoor- en wederhoor. Helaas kunnen we er niet om heen dat macht versterkt kan worden door feiten. Al zijn feiten objectief in zichzelf, wat er gebeurt met feiten; wie het gelooft, in wiens voordeel het is, blijft een machtsspel. Machtsverhoudingen zijn niets nieuws, dat is iets van altijd. Dat journalisten het moeilijk gemaakt wordt om hun werk te doen is dus ook iets wat door de hele geschiedenis voorkomt. Journalisten worden over heel de wereld bejegend, geweld is helaas geen uitzondering.
Ook het idee dat nieuws objectief is wordt ontkracht door de platforms en politici die bewust nepnieuws verspreiden. Er zijn verschillende manieren waarop misinformatie, desinformatie en malinformatie bewust gebruik maken van aspecten die voorkomen in wat we ‘objectief’ nieuws noemen. Belangrijke aspecten zijn de de stijl- en schrijftechnieken maar ook de polarisatie van groepen in de maatschappij. Een nepnieuwsbericht over twee groepen die al tegenover elkaar staan is makkelijker te geloven omdat het inspeelt op een bestaande relatie.
Wil je meer leren over nepnieuws en hoe het machtsverhoudingen kan veranderen? Neem dan eens een kijkje op Is Dat Echt Zo! Beeld & Geluid werkt samen met dit platform om mensen nieuwswijzer te maken op het gebied van nepnieuws en misinformatie.
- Bijschrift geschreven door drie leerlingen Huub, Douwe en Lex tijdens de Museum Jeugd Universiteit eind 2021:
“NOS verslaggever. Robert Bas. Hij is gegijzeld door rechtbank Rotterdam. 22 oktober 2019 13:30. Vastgehouden omdat hij zijn bron wou beschermen, hij wou geen bron prijsgeven. Hij werd vrijgelaten omdat journalisten op de stoep stonden. 24 oktober vrijgelaten. Hij is nu gestopt als NOS verslaggever. Hij woont nu in het buitenland omdat hij helemaal klaar was met de journalistiek”.
- Fragment NOS journaal, dat om de hoek draait
- Meer ervaringen van Bas als verslaggever
- Bas beriep zich op het verschoningsrecht om de beroepsgroep journalisten te beschermen. Wat houdt dat recht in?
Het recht dat een getuige op grond van zijn familierelatie met de verdachte of op grond van zijn beroep heeft om vragen van de rechter onbeantwoord te laten. Een getuige mag zich ook verschonen van het geven van een antwoord als hij zichzelf daardoor zou belasten.
Artikel 13:
1. Het briefgeheim is onschendbaar, behalve, in de gevallen bij de wet bepaald, op last van de rechter.
2. Het telefoon- en telegraafgeheim is onschendbaar, behalve, in de gevallen bij de wet bepaald, door of met machtiging van hen die daartoe bij de wet zijn aangewezen.
Meer informatie volgt.
Etage 2
Lees hier het interview met Kees Funke Küpper, fotograaf.
“In de jaren 1960 werkte ik bij Spaarnestad. Daar stonden een zender en ontvanger die contact hadden met persbureaus zoals United Press. Wij kregen nieuwsfoto’s binnen van over de hele wereld. Hier heb ik ook de foto’s
van de moord op Kennedy zien binnenkomen.
Je moest van alle middelen gebruik maken om je foto snel op de redactie te krijgen. Zo hoorde ik van een fotograaf die met een verslaggever in India was om een belangrijke cricketwedstrijd te verslaan, na afloop met het fotorolletje bij een motorrijder achterop en snel naar ‘t vliegveld rijden waar dan een Nederlands vliegtuig was geland. Hij overhandigde het rolletje aan de stewardess en op Schiphol stond dan iemand van de krant klaar om ‘t rolletje in ontvangst te nemen, die ging direct naar de krant, ontwikkelde het en zo stond de foto de volgende dag in de krant!”
Kees Funke Küpper, fotograaf
Lees het het interview met Hans Cornet, Hasselblad.
“Fotografen moesten flink sjouwen met dit tamelijk zware en grote apparaat. Ze waren hiermee geen graag geziene gasten in de hotels waar ze verbleven tijdens hun reportages. Om foto’s te versturen met de Dixel had je namelijk modem nodig en een telefoonlijn. Dus in de hotelkamers werden nogal eens telefoondraden losgetrokken om erop aan te sluiten! Toch was de beeldzender van Hasselblad een enorme stap vooruit in de technologie. Hij betekende meer snelheid en kwaliteit voor de fotografie. De Telegraaf toonde als eerste in Nederland belangstelling, nadat ze zagen dat het Franse persbureau AFP de Dixel gebruikte voor verslaggeving van de Tour de France. Al gauw volgde het ANP, ook om op meerdere lijnen tegelijk beeld te kunnen ontvangen.”
Hans Cornet, Hasselblad
Binnen de journalistiek is er sinds de opkomst van mobiele telefoons en sociale media een ontwikkeling aan de gang. Waar een verslaggever zich voorheen met een enorme camera moest haasten naar een nieuwswaardige gebeurtenis om een plaatje of video te schieten, kan nu ieder persoon met een greep naar zijn broekzak gebeurtenissen documenteren. Laat staan het versturen van het beeldmateriaal. Waar dat vroeger analoog ging of via een traag modem, is het versturen van foto’s en filmpjes nu een fluitje van een cent. Dit fenomeen, waarin amateurjournalisten nieuwsbeelden verspreiden van gebeurtenissen waar men toevallig tegenaan loopt, noemt men ‘burgerjournalistiek’ (Huub evers, Media Ethiek, 2011).
Deze opkomst betekent flinke concurrentie van het traditionele journalistieke beroep. Waar media kanalen zoals de krant of het journaal goud geld moet neerleggen om beelden te gebruiken van een professionele verslaggever, kunnen amateurbeelden vaak voor een schijntje of zelfs gratis getoond worden (Martine Braam, De Nieuwe Reporter, 2015; Reyer Boxem, VillaMedia, 2021). Echter zijn de meningen verdeeld over de opkomst van burgerjournalistiek en staan burgerjournalisten in sommige gevallen lijnrecht tegenover de professionele fotografen.
VOORDELEN
Een belangrijk voordeel van burgerjournalistiek is de snelheid. Waar een professionele fotograaf vaak nog moet vertrekken van een redactie om mooie beelden te schieten van een nieuwswaardig tafereel, zijn er nagenoeg altijd ‘burgers’ met een mobiel in de aanslag, per toeval, ter plaatse. Hierdoor kunnen ‘gewone mensen’ in sommige gevallen, sneller nieuws verspreiden dan traditionele verslaggevers.
Deze snelheid van burgerjournalisten is bijvoorbeeld zichtbaar na de crash van US Airways vlucht 1549 in de Hudson rivier in 2009. Deze spraakmakende foto is gemaakt door een toevallige passant en bereikte als eerste het nieuws via Twitter. Een professionele fotograaf had nooit met deze snelheid een foto kunnen publiceren (Martine Braam, De Nieuwe Reporter, 2015).
Ook dichter bij huis kunnen we hiervan voorbeelden zien. Je herinnert je vast nog de rellen tegen corona maatregelen van januari 2021. Veel amateurverslaggevers gingen de straat op om beelden te maken van de ongelooflijke gebeurtenissen die zich die dag afspeelde en postten dit op sociale media. Via deze weg was het mogelijk om snel een compleet overzicht te krijgen van de situatie en als het ware bijna zelf aanwezig te zijn tussen de relschoppers.
Naast snelheid is diversiteit ook een belangrijk argument dat wordt gebruikt om de voordelen van burgerjournalistiek aan te duiden. Volgens Mark Deuze, hoogleraar journalistiek en media, van de Universiteit Leiden, zijn journalisten vaak hoogopgeleide witte mannen. Deze homogeniteit van nieuws producenten kan doorgaans een eenzijdig beeld geven. Door middel van burger journalistiek en fotografie kunnen er nieuwe, bredere en diverse invalshoeken ontstaan in de productie van nieuws (Marjolein van Heemstra, Trouw, 2007). Een goed voorbeeld hiervan is de documentatie die de aanleiding voerde van de Black Lives Matter protesten in de VS. De zwarte man, Eric Garner, wordt door de politie als gevolg van overmatig politiegeweld gedood.
De beelden met Eric Garner, gemaakt door een amateur, gaan de hele wereld over en laten een ietwat onbekend beeld zien voor velen, namelijk de politie als agressor.
Daarnaast wordt er ook beargumenteerd dat ‘mainstream-media’ een bepaalde (politieke) agenda volgen en dat burgerjournalisten een objectieve blik hebben omdat zij niet gebonden zijn aan een organisatie. Echter ontkrachten journalisten dit fenomeen en herkennen een aantal gevaren in de opkomst van burgerjournalistiek.
NADELEN
Mediasocioloog van de Amsterdamse hogeschool Theo Ploeg, uit ook zijn zorgen. Ploeg stelt dat waar beelden van een professionele journalist altijd langs een redactie gaan. Deze redactie beoordeeld gemaakte beelden op ethische en nieuwswaarden, waardoor onethische en schokkende beelden worden uitgefilterd (Marjolein van Heemstra, Trouw, 2007). In burgerjournalistiek bestaat deze tussenstap niet. Foto's en video’s waar discussie over bestaat zijn bijvoorbeeld de volgende beelden die gemaakt zijn tijdens de terroristische aanslag op de Bataclan in Parijs in 2015.
In deze video zie je mensen vluchten voor hun leven, schreeuwend om hulp. Mogen deze beelden gemaakt door een omstander, zomaar overal gedeeld worden? Experts zeggen dat er gevaar bestaat voor een cultuur waarin omstanders voorrang geven aan het maken van exclusieve beelden in plaats van mensen in nood hulp te bieden (Huub Evers, Media-Ethiek, 2011). Ongelukken en situaties waarin mensen in nood zich bevinden zouden vooral ramptoeristen trekken in plaats van mensen die hulp willen bieden aan slachtoffers.
Hierover is ook bij deze video discussie geweest.
Een burgerjournalist filmt een gezin die uit de auto stapt in de Beekse bergen, wat nadrukkelijk verboden is. Hier wordt het gezin geconfronteerd met een gevaarlijke situatie. Naderhand krijgt de persoon die de video geplaatst heeft veel kritiek over zich heen, waarom filmt hij het gezin in plaats van dat hij ze helpt?
Vooral professionele fotojournalisten bekijken de ontwikkelingen binnen burgerjournalistiek met argusogen. Aangezien burger journalistiek sneller en goedkoper is, rijst de vraag: bestaat de baan van fotojournalist straks nog wel? Veel fotojournalisten van de nieuwsredactie zoeken om deze reden hun heil ergens anders. Nieuws mediums lijken minder waarde te hechten aan kwalititatief goede foto's en kiezen vaker voor goedkope burgerjournalist beelden (Reyer Boxem, Villamedia, 2021). Wellicht neemt de burger journalist de rol van de professionals in de toekomst helemaal over, wat denk jij?
Lees hier de transcriptie van de brief.
16 juni 1939
Lieve Moes. Hoe is het met je? Met mij best. Wist je dat Hans verloofd was met Jan Menssink? Morgen gaan ze de ringen kopen. Jan (ssst, dat hij het niet hoord dat ik hem Jan noem) is de vriend van Wijholt en hij heeft gestudeerd in Rotterdam. Tante geeft geen receptie door het verleden zei ze. Hij is al helang de vriend van Hans. Oom klautert al weer van het eene bed in het andere. En, O, Moesje had geen kinder trein kaartje voor me genomen! Dat ontdekte Tante Tietje toen de conducteur kwam en hij zij dat wij in Den Haag maar eens moesten properen om het geld terug te krijgen. Toen wij in de uitgang in Den Haag naar de controle gingen verwezen ze ons daar naar het Telegraaf bureau. de koffers gaven wij daar in bewaring even. bij het Telegraaf bureau kwam het in orde en kreeg Tante 72 ½ cent terug! Die krijg je nog van Tante Tietje. In de trein zat (o, ja wij hadden toch die van 10,8!) een vreselijke oude dame. Toen na een poosje haar man binnen kwam begon ze vreselijk met hem te kiften! en het kwam hier op neer dat toen zij haar sjhaaltje ging halen hij (volgens haar) alleen om haar te plagen hard was weggehold en toen in de tram gestapt en enkel om haar te hinderen alleen naar de trein was gegaan! Zo kiften ze nog een hele poos door zodat Jean en ik er nog tam bij waren. toen ze een poos zwegen zij Tante tegen mij: “Wapenstilstand!” Woensdag kom ik terug om hoe laat weet ik nog niet. dat word gebriefd. De groeten van Tante Bets en heel veel zoentjes van mij voor iedereen (voor jou de meeste, laat Arend het niet horen, hij is zo jaloers!) daaaag! zoentjes van Hannie! Arend zal hem wel kennen! schrijf alsjeblieft nog gauw terug!
Meer lezen over de VOC en het postverkeer?
P.C. Korteweg: De V.O.C.-stempels, gepubliceerd in ”De Philatelist” van 1929, p. 289-336
Met vriend die God geleide. Het Nederlands-Aziatisch postvervoer ten tijde van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (Walburg Pers, Zutphen 1998).
Op zaterdag 19 juni 2021 is in museum Beeld & Geluid in Den Haag een nieuwe aanwinst onthuld; het standbeeld van YouTuber en StukTV presentator Thomas van der Vlugt. Het standbeeld stond centraal in de YouTubevideo van StukTV die bijna 1 miljoen keer bekeken is. Na het officiële moment beantwoordde Thomas enkele vragen van de aanwezige kinderen. Over het beeld: “Ik vind het bijzonder dat het beeld nu te zien is in een museum dat over media gaat en hoop dat veel mensen ervan kunnen genieten.”
Tom De Smet, ex-directeur Beeld & Geluid in Den Haag : ‘Thomas is een van de beste voorbeelden van de jongste generatie mediamakers. Met StukTV creëerde hij zelfstandig een platform met een ongekend bereik. Zijn ludieke stijl sluit heel goed aan bij een van onze speerpunten; namelijk hoe ver mag je gaan met humor en het verkondigen van je mening in het kader van persvrijheid? Een actueel en urgent thema in onze samenleving. We hopen dat het beeld het gesprek over de kracht van media stimuleert.’
Petra Flach van Bodycasting Nederland is kunstenares van het beeld dat in een razendsnel tempo is ontwikkeld. Waar normaliter maanden aan zo’n beeld gewerkt wordt is het haar team nu in 5 dagen gelukt. Petra: ‘Het beeld heeft voor het programma van StukTV maar een uurtje op het Museumplein gestaan en werd daarna weggehaald door de politie.’ Het beeld verdient meer aandacht dan dat. Petra: ‘Van daaruit is het idee ontstaan om het beeld een mooie locatie te geven. Beeld & Geluid in Den Haag past precies. De grens van de grap, de link met nieuwe media en jongeren inspireren. Fantastisch dat het beeld hier een plek mag krijgen.’
Thomas: ‘Het was een bijzondere ervaring. Dit beeld heeft ook een mooi verhaal want het was ter afsluiting van de 400 droomopdrachten waar we 5 jaar aan hebben gewerkt. We wilden het vereeuwigen en iets nalaten. Toen is het idee ontstaan van het beeld en is Bodycasting benaderd. Top dat de grap van het beeld nu is uitgepakt in het museum waar nieuwe media terugkomt. Een museum dat jongeren bewuster maakt hoe media werkt. Ik hoop dat veel mensen het hier mogen aanschouwen.’
Een van de jongeren vroeg tijdens de opening hoe Thomas destijds begonnen is met YouTube. Daarop antwoordde Thomas: ‘Ik wilde eerst cabaretier worden en was altijd de grappenmaker van de klas. Daarna ben ik een opleiding gaan doen voor cameraman en kon ik heel veel filmpjes maken. Door met de camera te werken leer je heel veel, je kan mensen entertainen, aan het lachen maken en je kan mensen een boodschap meegeven. Daarna ben ik dat voor mezelf gaan doen en ben ik filmpjes op YouTube gaan zetten. Dat is steeds groter en beter geworden en ik heb veel geleerd van het kijken naar andere filmpjes. Daarna kwam ik Giel en Stefan tegen en zijn we met zijn drietjes filmpjes gaan maken. Toen is het gaan escaleren!’
Het beeld is tenminste voor een jaar te zien in het museum.
VIDEO STUKTV MET HET STANDBEELD
Bekijk hier de video waarin StukTV wordt vereeuwigd door middel van het standbeeld.
Etage 3
Luister hier naar enkele fragmenten.
Het geluid van het insteken en uittrekken van telefoonkoorden
Reclame affiche voor voordelige familiegesprekken met Aruba, Curaçao, Suriname en Nederlands Nieuw Guinea. In opdracht van de PTT, Frits Stapel. ca. 1960. Collectie | Collection: Beeld & Geluid