Desinformatie kan, zowel in het buitenland als in de Nederlandse samenleving een bedreiging vormen voor het publieke debat en het democratische proces. De coronacrisis heeft de verspreiding van nepnieuws in een stroomversnelling gebracht. Een evenwichtige, onpartijdige en betrouwbare berichtgeving, gebaseerd op feiten, biedt weerwerk en is essentieel voor een goed functionerende democratie.
BENEDMO heeft als doel de verspreiding van desinformatie in Vlaanderen en Nederland te voorkomen en tegen te gaan. Dit initiatief is onderdeel van een Europees netwerk (EDMO) waarin alle Europese landen samenwerken rond desinformatie. De Vlaams-Nederlandse BENEDMO-hub bestaat uit een kern van negen consortiumpartners, vier associate partners en een kennisnetwerk van desinformatie-experts afkomstig uit verschillende disciplines.
multidisciplinaire aanpak
BENEDMO hanteert een multidisciplinaire en grensoverschrijdende aanpak waarin onderzoekers, factcheckers, mediawijsprofessionals en techontwikkelaars samenwerken. Gezamenlijk werken we aan de volgende activiteiten:
1. Netwerk
BENEDMO beheert een netwerk van desinformatie-experts waar factcheckers, academici, mediawijsprofessionals, techontwikkelaars en andere relevante maatschappelijke actoren elkaar kunnen versterken met praktische kennis en wetenschappelijke inzichten. Dit stimuleert BENEDMO door middel van events, training sessies en een nieuwsbrief.
2. Factchecken
BENEDMO ontwikkelt nieuwe onderzoeksmethoden en -middelen om desinformatiecampagnes in een vroeg stadium te detecteren in Vlaanderen, Nederland en andere EU-landen. Om de impact van desinformatie in te perken, werken BENEDMO partners over de grenzen heen samen om factchecks en journalistieke bijdragen te ontwikkelen en te publiceren voor een breed publiek.
3. Onderzoek en beleidsanalyse
BENEDMO monitort de impact van nieuwe beleidsmaatregelen zoals de Code of Practice on Disinformation. Daarnaast doet de hub onderzoek naar de invloed van nieuwe technieken op de verspreiding van desinformatie (zoals genAI) en wordt gekeken naar kansen die nieuwe technologie biedt om desinformatie te herkennen.
4. Mediawijsheid
BENEDMO zet gerichte campagnes op rond nieuwswijsheid voor het onderwijs in Vlaanderen en Nederland, actualiseert lespaketten (Eduboxen rond AI en desinformatie) voor secundaire scholen en vertaalt deze op basis van een dialoog met actoren op het terrein naar relevante interventies voor kwetsbare groepen en het bredere publiek. BENEDMO organiseert in 2026 een mediawijs summit over de stand van zaken rond media, digitale en nieuwswijsheid in de Lage Landen.
Consortiumpartners
Bellingcat, Beeld & Geluid, Textgain, Universiteit Leiden, Universiteit Amsterdam, Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie, Katholieke Universiteit Leuven, Algemeen Nederlands Persbureau, Mediawijs
Associate Partners
Knack, Pointer, Netwerk Mediawijsheid (kennispartner), deCheckers
BENEDMO in de praktijk bij Beeld & Geluid
Beeld & Geluid is coördinator van het project, en zorgt ervoor dat projectresultaten hun weg vinden naar het internationale netwerk. Ook werkt Beeld & Geluid intensief samen met Netwerk Mediawijsheid bij het ontwikkelen van workshops gericht op journalisten en andere mediaprofessionals. En met wetenschappers bij het incorporeren van factchecking tools in de CLARIAH Media Suite, een onderzoeksinfrastructuur voor de geestes- en sociale wetenschappen.