Samen bouwen aan veerkrachtig erfgoed
Het Europese project RECHARGE richtte zich op participatieve werkwijzen en hoe die erfgoedorganisaties kunnen helpen duurzamer, veerkrachtiger en relevanter te worden. In het vorige blog stonden het RECHARGE Playbook en de Knowledge Base centraal – praktische tools om participatie in erfgoed te versterken. In dit blog deel ik de belangrijkste inzichten van het slotevenement in Prato, Italië, en laat ik zien hoe de RECHARGE Policy Recommendations erfgoedorganisaties en professionals kunnen ondersteunen bij het ontwikkelen van duurzame, participatieve werkwijzen.
Het Europese project RECHARGE richtte zich op participatieve werkwijzen en hoe die erfgoedorganisaties kunnen helpen duurzamer, veerkrachtiger en relevanter te worden. In het vorige blog stonden het RECHARGE Playbook en de Knowledge Base centraal – praktische tools om participatie in erfgoed te versterken. In dit blog deel ik de belangrijkste inzichten van het slotevenement in Prato, Italië, en laat ik zien hoe de RECHARGE Policy Recommendations erfgoedorganisaties en professionals kunnen ondersteunen bij het ontwikkelen van duurzame, participatieve werkwijzen.
Van eenmalige projecten naar duurzame samenwerkingen
De gesprekken in Prato bevestigden het uitgangspunt van RECHARGE: participatie gaat verder dan publieksbereik. Het draait om diepere vormen van betrokkenheid, zoals co-creatie, gezamenlijke besluitvorming en zelfs gedeeld eigenaarschap van erfgoed. Veel organisaties worstelen echter met de stap van eenmalige projecten naar langdurige, betekenisvolle samenwerkingen met diverse partners. Juist daar werpen de RECHARGE Policy Recommendations nieuw licht op.
Als partner in het project speelde Beeld & Geluid een rol in het formuleren van deze beleidsaanbevelingen. We brachten onderzoeksresultaten samen met de ervaringen en zorgen van professionals uit de praktijk. Een van de belangrijkste aanbevelingen is om beleid en financiering te ontwikkelen die participatieve aanpakken actief ondersteunen. Zonder structurele, juridische en financiële verankering blijft participatie vaak oppervlakkig en ontbreekt het organisaties aan tijd en middelen om deze echt in hun werkwijze te integreren.
Daarnaast benadrukken de aanbevelingen het belang van vertrouwen en langdurige relaties. Dat vraagt specifieke vaardigheden, tijd en ruimte om samen te leren en te experimenteren. In Prato kwam naar voren dat erfgoedorganisaties behoefte hebben aan een veilige omgeving om te leren en te experimenteren, waar ze nieuwe ideeën kunnen testen, fouten mogen maken en sterker kunnen worden door samenwerking.
Reflecties op het slotevent in Prato
Tijdens het slotevent werd ook gekeken naar de bredere rol van cultuur en erfgoed in Europa. Keynote spreker Pier Luigi Sacco en de afsluitende panels spraken over hoe cultuur kan bijdragen aan maatschappelijke vraagstukken, en waarom innovatie en experiment cruciaal zijn voor participatieve modellen.
De gesprekken gingen verder dan de aanbevelingen zelf: hoe kunnen erfgoedorganisaties en beleidsmakers deze kennis daadwerkelijk benutten? Voor beleidsmakers bieden de aanbevelingen onderbouwde argumenten om financierings- en bestuursmodellen te herzien, zodat participatie op de lange termijn wordt ondersteund. Voor erfgoedprofessionals bevestigen ze dat participatieve bedrijfsmodellen kunnen bijdragen aan zowel maatschappelijke relevantie als financiële duurzaamheid.
Een treffend voorbeeld was de link tussen participatie en financiële veerkracht. Door gemeenschappen actief te betrekken bij besluitvorming, kunnen organisaties nieuwe partnerschappen aangaan, inkomstenbronnen verbreden en innovatieve oplossingen gezamenlijk ontwikkelen.
Investeren in de toekomst
Wat mij het meest bijbleef: erfgoedorganisaties willen gemeenschappen betrekken, maar velen weten nog niet precies hoe ze participatie op de lange termijn kunnen verankeren. Capaciteitsopbouw, het versterken van kennis en vaardigheden, is daarom essentieel. Ook erfgoednetwerken, vooral op Europees niveau, kunnen hierin een sleutelrol spelen door ondersteuning, richtlijnen en juridische kaders te bieden die participatie daadwerkelijk mogelijk maken.
Het slotevenement liet duidelijk zien dat participatie geen extraatje is, maar een voorwaarde voor de veerkracht van de erfgoedsector bij maatschappelijke uitdagingen zoals inclusie, financiële duurzaamheid en digitale transformatie. De gesprekken, ideeën en verbindingen in Prato vormden waardevolle bouwstenen voor een toekomst waarin participatie centraal staat.
Wil je meer weten over hoe participatie kan bijdragen aan een duurzamer en inclusiever erfgoedveld? Lees dan de volledige Policy Recommendations. Deel deze inzichten, start het gesprek en werk mee aan een toekomst waarin cultureel erfgoed echt van én voor iedereen is.
Blog serie over het Recharge Project
Nieuwsbrief Onderzoek
Wil je op de hoogte blijven van al onze projecten op het gebied van erfgoed en onderzoek? Schrijf je dan in voor de Nieuwsbrief Onderzoek van Beeld & Geluid.