Ketikoti in beeld

Op 19 december 2022 bood premier Rutte officieel excuses aan voor het slavernijverleden namens de Nederlandse regering.

Rutte ging in zijn toespraak in op het doorwerken van het verleden in het heden. 

In de eerste live uitzending zijn Yerry Relum en Joy Wielkens te gast.

Het gaat over het belang van de uitzending en de aandacht die er nu is voor Ketikoti.

Educatie is belangrijk, maar ook dat Ketikoti iedereen aangaat, niet alleen de zwarte gemeenschap of de migranten gemeenschap.

Het is belangrijk om met z'n allen te delen, te herdenken en te vieren. Zeker gezien alle problemen die er nog zijn in de maatschappij.

De inwijding van het nationaal monument slavernijverleden vindt op 1 juli 2002 plaats in aanwezigheid van koningin Beatrix.

Tot frustratie van de nazaten van tot slaafgemaakten gelden strenge veiligheidsmaatregelen.

Aanwezigen reageren ontzet als ze achter de hekken moeten blijven staan. Terwijl alleen genodigden bij het monument mogen komen.

De keuze voor het monument en de plek leverde veel discussies op. Ook waren er zorgen of er niet weer een periode van stilzwijgen aan zou breken bij de overheid.

Nederland speelde een grote rol in de internationale slavenhandel, waarbij tevens het koninklijk huis was betrokken.

Aan het eind van de ceremonie mocht iedereen wel het monument van dichtbij bekijken.

Als je op zoek gaat naar Ketikoti in ons archief dan komt er een Polygoonjournaal uit 1953 naar boven.

Hierin blijkt duidelijk dat de herdenking en viering vooral in beeld wordt gebracht als exclusief voor de Surinaamse Nederlanders.

Het gaat niet over de achtergrond en de betekenis van de getoonde rituelen. 

Er wordt benadrukt dat de Surinamers ver van hun geboortegrond de Emancipatiedag vieren in aanwezigheid van de Amsterdamse burgemeester.

In het Polygoon journaal van 1960 komt naar voren dat Suriname voor het eerst haar eigen nationale dag viert: de Dag der Vrijheden.

In de toespraak van minister-president Emanuels wordt duidelijk dat het een belangrijke dag is voor alle bevolkingsgroepen van Suriname, ongeacht kleur, ras of geloof.

De vrijheid wordt door iedereen gevierd. Er is ook een optocht van de diverse bevolkingsgroepen van Suriname.

De VARA pakt het in 1963 anders aan dan het Polygoon journaal.

In de uitzending, 100 jaar afschaffing van de slavernij, komen nazaten van tot slaaf gemaakten aan het woord,

waardoor hun perspectief niet ontbreekt, maar juist duidelijk aanwezig is.

Daaruit blijkt ook wel hoe kort geleden de slavernij nog maar is afgeschaft als mensen vertellen over wie ze als tot slaaf gemaakten kennen.

In het Polygoon journaal uit hetzelfde jaar, wordt helemaal geen aandacht besteed aan de rol van Nederland in de slavernij.

De viering van Ketikoti in Suriname wordt op zo’n manier in beeld gebracht, dat het uit een heel ander land lijkt te komen.

Terwijl er wel mensen in het journaal voorkomen die de slavernijtijd nog hebben meegemaakt.

Suriname is op dat moment ook nog onderdeel van het Koninkrijk Nederland.

In de jaren zeventig is er in het NOS journaal wat te zien van Ketikoti in een item over Surinamers in de Bijlmer.

Zo zijn er beelden van de herdenking en viering in 1975 in flatgebouw De Gliphoeve in Amsterdam Zuidoost.

Er wordt uitleg gegeven over Ketikoti en er worden beelden getoond van dansende mensen.

Ook hier gaat het vooral om een herdenking die vooral Surinaamse Nederlanders aan lijkt te gaan. 

In de jaren negentig is er nog steeds sprake van een afstandelijke houding richting het slavernijverleden en de rol van Nederland daarin.

Vanuit de politiek en het witte gedeelte van de Nederlandse bevolking is er in de jaren negentig geen tot weinig aandacht voor het slavernijverleden.

Met de komst van het Nationaal Monument Slavernijverleden in 2002 ontstaat er een nieuwe dynamiek.

De opname van het slavernijverleden in de Canon van Nederland in 2006 zorgt ervoor dat er meer aandacht komt in het onderwijs en de wetenschap.

Tegelijkertijd besteden steeds meer programma’s op televisie aandacht aan het slavernijverleden. Van programma’s voor de jeugd tot en met volwassenen.

Voorbeelden hiervan zijn programma's als Histioclips, De Slavernij Junior, De Slavernij Voorbij en Van Bahia tot Brooklyn.

Janice noemt het al winst dat de media iets laten zien, omdat het ook heel lang anders is geweest.

De media kunnen ook dieper op de materie induiken, op andere manieren verhalen vertellen en zich richten op verschillende podia en doelgroepen.

Verder is het belangrijk dat het verhaal ook verteld wordt door nazaten, vanuit alle gemeenschappen die bij dit verhaal betrokken zijn.

Zowel voor als achter de camera, maar ook de mensen die over inhoud en budgetten gaan, dit moeten in eerste instantie de nazaten zijn, aldus Janice Deul.