Hoe Donald Duck Nederland veroverde
Start verhaal
Later lezen
Populariteit
Vanaf de jaren 50 een herkenbaar Nederlands beeld: kinderen die de Donald Duck lezen. Terwijl de strips van de Amerikaanse eend in zijn geboorteland vrijwel onbekend zijn, zijn ze hier al generaties een begrip. Misschien omdat Nederlanders zich meer herkennen in de underdog Donald, dan in de brave Mickey Mouse. Toch is dat niet het hele verhaal, want Mickey’s strips worden buiten Nederland ook nauwelijks gelezen.
Mickey Mouse in de krant
Om te begrijpen waarom de eend zo’n icoon is in Nederland, kijken we eerst hoe hij stripfiguur werd. In 1930 is Disney is nog niet de mediareus die we nu kennen. De studio maakt slechts twee tekenfilmseries:
De populariteit van Mickey Mouse als tekenfilmheld leidt tot een dagelijkse krantenstrip. Hoewel de naam van Walt Disney boven elke strip staat, wordt de strip in werkelijkheid van 1930 tot 1975 getekend door Floyd Gottfredson.
Tokkie Tor
Buiten Mickey Mouse heeft Disney begin jaren 30 nog geen herkenbare figuren, maar er is wel vraag naar meer strips. Daarom wordt Bucky Bug verzonnen (Tokkie Tor), die vanaf 1932 avonturen in kranten beleeft.
Walt Disney Comics
De uitgever van het slechtlopende kindertijdschrift Mickey Mouse Magazine besluit in 1940 in te spelen op de en transformeert het blad tot Walt Disney Comics and Stories.
Dit maandblad wordt gevuld met herdrukte krantenstrips uit de jaren 30. Lange avonturen van Mickey Mouse, Bucky Bug, Silly Symphonies en de korte grappen van Donald Duck.
De eerste Duck comic
Als de krantenstrips opraken, vraagt de uitgever van de Disney comics om nieuwe stripverhalen.
Twee medewerkers van de Donald Duck tekenfilms, Carl Barks en Jack Hannah, krijgen opdracht het eerste lange Donald Duck-stripverhaal te maken. Donald finds Pirate Gold verschijnt in 1942 als eenmalig stripboek. Het is zo’n succes dat Carl Barks wordt gevraagd ook voor Walt Disney Comics elke maand een Donald Duck verhaal te maken.
Groei in populariteit
Vanaf 1943 schrijft en tekent Carl Barks maandelijks een Donald Duck-verhaal van tien pagina’s.
Strips zijn voor de Disney Studio's bijzaak en dus krijgt Barks totale vrijheid om deze te geven.
Door de populariteit van zijn Donald Duck-strips groeit Walt Disney Comics uit tot een van de best gelezen tijdschriften van Amerika, met eind jaren veertig een oplage van 3 miljoen. Ook krijgen Donald Duck en Dagobert eind hun eigen comic-reeksen waar Barks langere avonturenverhalen voor maakt.
De rest van het blad wordt gevuld met nieuwe strips gebaseerd op figuren uit de jaren 30, zoals Tokkie Tor, Hiawatha en de Grote Boze Wolf. Daarnaast strips gebaseerd op tekenfilmfiguren uit de nieuwste bioscoopfilms uit de jaren 40, zoals Joe Carioca, Panchito en Broer Konijn. Allemaal stripfiguren die nog altijd bekend zijn in Nederland, maar vrijwel nergens anders nog gelezen worden.
Donald Duck in Scandinavië
In 1948 stuurt de Deense uitgever Gutenberghus redacteur Dan Folke naar Amerika om te kijken welke strips daar populair zijn.
Hij komt terug met een licentie om Disney-strips in Scandinavië te publiceren. In plaats van een algemene Disney-titel krijgt het de naam van de populairste stripfiguur in Amerika: Donald Duck.
Dat jaar verschijnt het eerste Kalle Anka (Donald Duck) tijdschrift in Zweden met Amerikaanse strips uit 1947 en 1948.
Donald Duck in Nederland
Ook in Nederland ontstaat het idee om een Disneytijdschrift uit te geven. Bartel van de Velde, van uitgeverij de Geïllustreerde pers, gaat in gesprek met de Deense uitgever van het Donald Duck tijdschrift en neemt dat idee over. Zo verschijnt in Nederland, in navolging van Zweden, Noorwegen en Denemarken een Nederlands Donald Duck tijdschrift in 1952.
Marketing
Het weekblad wordt in Nederland gelanceerd met een enorme marketingcampagne. Donald Duck en zijn neefjes rijden mee in de Sinterklaasintocht van 1952. En er worden gratis 2,5 miljoen Donald Ducks verspreid door het distributienetwerk van Margriet. De margrietjes in het logo verwijzen naar deze samenwerking.
Andere figuren
In de Donald Duck is in de jaren 50 geen plek voor oude krantenstrips van Mickey Mouse. Naast de Donald Duck-verhalen, worden uit Amerika de comics overgenomen van de Boze Wolf, Broer Konijn, Hiawatha of Tokkie Tor. Deze strips worden vanaf de jaren 60 ook in Nederland gemaakt, zo worden dit stripfiguren die typisch Nederlands zijn.
Disney en Barks
Bij introductie van het weekblad spreekt Walt Disney het Nederlandse publiek in de Margriet toe. Dat hij de strips niet zelf tekent, wordt tot aan zijn dood in 1966 geheimgehouden. Daarna ontdekken fans dat Carl Barks de persoon is achter de Duck comics en dit nieuws bereikt begin jaren '70 ook Nederland.
Barks is dan al met pensioen, waardoor de kwaliteit van de strips sterk achteruit is gegaan. Disney comics worden in Amerika veel minder populair, maar in Nederland gebeurt het tegenovergestelde.
Walt Disney Comics verliest zoveel lezers, dat het begin jaren 80 wordt opgeheven. Een paar jaar later wordt het nieuw leven ingeblazen, door fans die de kwaliteit willen terugbrengen. Carl Barks' verhalen worden herdrukt, afgewisseld met aangekochte Nederlandse en
Dat de rollen van Nederland en Amerika zijn omgedraaid blijkt in 2011 als Walt Disney Comics 70 jaar bestaat. De omslag en inhoud worden overgenomen van het 40 jarig jubileumnummer van de Nederlandse Donald Duck. De meeste Amerikaanse lezers zal het waarschijnlijk niet opvallen, dat de margrietjes in de tekening verwijzen naar de samenwerking met damesblad Margriet in de jaren 50.
