De wereld door de lens; hoe bril en media verbonden zijn
Start verhaal
Later lezen
Vision Pro
Gaat iedereen hierdoor aan de mediabril?
Sinds begin 2024 is de Apple Vision Pro bril verkrijgbaar in de Verenigde Staten. In Nederland naar verwachting in 2025. Volgens Apple topman Tim Cook staan we aan het begin van een . Met de Vision Pro bril betreden we de tijd van ruimtelijk computeren, zoals Cook uitlegt in de video.
Van Beryl tot bril
Oorspronkelijk was de bril bedoeld om het menselijk zicht te verbeteren. De Arabische arts en wiskundige Aboe Ali al-Hazin ibn al Haitham (965-1039) ontdekte de breking van licht in glas. In een boek over optiek beschreef hij dat met behulp van halve glazen bollen het menselijk zicht daadwerkelijk gecorrigeerd kon worden. De Arabische arts maakte zijn hulpmiddel van Beryl, een doorzichtige halfedelsteen. Vermoedelijk is het Nederlandse woord ‘bril’ afgeleid van de naam van deze steen.
Het montuur is er
In eerste instantie was de bril alleen beschikbaar voor de elite en werd het gezien als een statussymbool. Rariteiten als het , de en het (dat nog zelf vastgehouden moest worden) werden door de eeuwen heen bedacht en gedragen. Toen de Engelse opticien Edward Scarlett in 1730 het montuur met poten op of achter het oor ontwierp, bleven de monocle en de knijpbril nog jarenlang populair. Uiteindelijk is het ontwerp van Scarlett het meest praktisch gebleken en tot op de dag van vandaag in gebruik.
Massamedia massabril
Met de opkomst van de gedrukte media, zoals kranten, spotprenten, tijdschriften en boeken, nam de vraag naar brillen ook toe. Door de industriële revolutie kwam ook de massaproductie op gang van zowel monturen als lenzen waardoor het voor werkende mannen en vrouwen veel eenvoudiger werd om de nodige oogcorrectie te krijgen, tegen een lagere prijs. De bril als massaproduct. Om auto te rijden, was het in de begintijd ook om een bril te dragen. In de media verschenen advertenties voor de bril en er werden speciale posters gemaakt.
Stereokijker
In eerste instantie worden brillen gemaakt om mensen beter zicht te geven of te beschermen tegen de weerselementen. Waar kunstenaars, maar ook uitvinders al tijden mee bezig zijn, is het zoeken naar ideeën en technieken om de scheiding tussen kunst en realiteit te doorbreken.
In de negentiende eeuw komt de stereokijker op de markt. Het nieuwe massamedium en de fotografische industrie zorgde voor een ware stortvloed van beeldmateriaal in zwart-wit of kleur of zelfs met aparte licht effecten. Vooral geografisch materiaal was populair, maar ook technologie, vrouwelijk schoon en wetenschap waren goed vertegenwoordigd met treinen en bruggen of de maan. In het programma Tussen Kunst & Kitsch wordt de stereokijker besproken.
De eerste 3D film en bril
Door de opkomst van de filmindustrie, verliest de stereokijker haar populariteit. De ontwikkelingen gaan hard en de eerste commerciële 3D film wordt al in 1922 gemaakt. De 3D film, , draait in een bioscoop in Los Angeles, de gehele film is helaas verloren gegaan. In de jaren die daarop volgen worden er verschillende pogingen gedaan om 3D films uit te brengen. Tot een succes leidt dat niet, het publiek moet erg wennen aan de speciale brillen die ze moeten dragen tijdens het bekijken van de films.
Zonnebrillen worden een hit
Wat wel een succes wordt zijn zonnebrillen. In de Verenigde Staten begon plastic fabrikant Sam Foster vanaf 1929 namelijk met de massaproductie van zonnebrillen. Hij maakte deze van celluloid, een goedkoop materiaal. Hierdoor waren zijn brillen zo voordelig dat vrijwel iedereen ze kon veroorloven. Acteurs en actrices zoals Joan Crawford, in Hollywoodfilms omarmen al snel de brillen, die ze de mogelijkheid bieden om meer incognito te zijn, maar juist ook om te verhullen dat ze vaak met rode ogen rondlopen door de sterke studiobelichting.
Studio belichting
De studiolampen hangen en staan heel dicht bij de acteurs op de filmset met ongefilterde ultraviolete lichtstraling. Door de straling hadden veel acteurs last van barstende hoofdpijn en kregen ze rode ogen. Een van de remedies tegen de rode ogen was het dragen van een bril met amberkleurige glazen gedurende een aantal dagen.
Trendy en uv filter
Vanaf de jaren dertig verschijnen er ook steeds meer films waarin sterren te zien zijn met zonnebrillen. In 1936 worden zonnebrillen ontwikkeld die UV-licht filterden door Edwin H. Land, oprichter van de Polaroid Corporation. Omdat de zonnebril destijds al een mode item was geworden, had hij deze brillen met aanvullende bescherming ook in een trendy jasje gestoken.
3D is terug
Bioscopen hadden in de jaren vijftig steeds meer last van de populariteit van de televsie. De kaartverkoop daalde. De filmstudio’s moesten iets bedenken waardoor films aantrekkelijk bleven en doken opnieuw op de 3D technologie. Het filmpubliek moest een kartonnen bril dragen met grijze gepolariseerde glazen, niet zo heel anders dan nu.
Een van de bekendste uit deze periode is de musical Kiss Me Kate (1953). De hype was echter maar van korte duur. De technologie die gebruikt werd, ging vaak kapot, waardoor het publiek een wazig beeld te zien kreeg en veel mensen hadden hierdoor last van hoofdpijn.
De Sensorama
Toch bleef het ontwikkelen van een virtuele werkelijkheid mensen bezighouden. In 1962 kwam Morton Heilig met de Sensorama. Heilig had hierbij de visie om alle zintuigen van de gebruiker te prikkelen. Hierdoor kreeg de gebruiker echt het idee zich in een andere wereld te bevinden. Het apparaat was in feite een grote kijkdoos.
De Sensorama was zijn tijd ver vooruit met stereo geluid, een breedbeeldscherm, bewegende stoel en het verspreiden van geuren.
3D TV komt eraan
Het duurde tot 2009, voordat het publiek weer en masse de 3D bril opzette in de bioscoop. In dat jaar bracht regisseur James Cameron de film Avatar uit. De technologie die werd gebruikt in deze sciencefiction film was zo ver verwijderd van wat het publiek eerder had gezien, dat de film een grote hit werd en een enorm kassucces. Andere studio’s wilden ook een deel van deze vetpot, en begonnen in een enorm tempo films 3D te produceren.
Een doorbraak voor 3D televisies leek eraan te komen, genoeg reden voor het consumentenprogramma Kassa om te kijken wat de effecten zijn van 3D op jonge kinderen.
Google Glass
Google wil dat mensen niet alleen een bril opzetten in de bioscoop, maar juist ook in het dagelijks leven. De techgigant brengt de Google Glass in 2014 op de markt, een draagbare computer in de vorm van een bril. Glass werd ontwikkeld door het Google X Lab in de VS. Google Glass geeft informatie weer zoals op een smartphone, maar dan handsfree. Een gebruiker kan het toestel bedienen met zijn stem of een touchpad aan de zijkant van het toestel. Trendwatcher Vincent Everts geeft zijn eerste reactie aan Pownews.
Hololens
Terwijl Google de mist in ging met Glass kwam Microsoft in 2016 met de HoloLens. De bril moest de kloof tussen de digitale en de analoge wereld deels overbruggen, onder andere door het mogelijk te maken digitale 3D modellen in de reële ruimte af te beelden. Hiertoe wordt de illusie gewekt dat de digitale modellen zich effectief op een bepaalde afstand van de gebruiker bevinden. De Hololens wordt vooral gebruikt door het onderwijs, de medische wereld en in de industriële sector. In De Wereld Draait Door bespreekt Alexander Klöpping wat de Magic Leap is.
De Metaverse
Een ontwikkeling waar volgens Mark Zuckerberg geen ontkomen aan is, is de opkomst van de metaverse. "Metaverse" is niet iets wat een bedrijf bouwt. "Het is het volgende hoofdstuk van het hele internet." Niet voor niets veranderde hij de naam van zijn bedrijf in Meta en nam hij het bedrijf Oculus VR over in 2014 voor 2 miljard dollar. Een goede uitleg over de Metaverse volgt in deze video:
Vision Pro verkoop valt tegen
Uit de laatste berichtgeving van juli 2024 blijkt dat de Vision Pro bril helemaal niet zo goed aanslaat. Apple verlaagt de productie. Naar verwachting komt de bril in 2025 beschikbaar in Nederland. Het techbedrijf verwacht dit jaar niet meer dan 400.000 headsets te verkopen. De hoge verkoopprijs van 3499 dollar maakt het ook niet gelijk een product voor de massa. In julii is wel bekend geworden dat Apple in 2025 ook met een goedkopere versie komt. Deze versie gaat waarschijnlijk rond de 1500 euro kosten en moet ervoor zorgen dat de bril uiteindelijk wel door gaat breken bij het grote publiek.
