Screenshot uit de videoclip 'Bonnie' van de uitvaart
Screenshot uit de videoclip 'Bonnie' van de uitvaart

Data na de dood

Later lezen

Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.

Bij leven zet je van alles online

Als je dood gaat, is dat je digitale nalatenschap.

Maar hoeveel mensen weten dit? Radar ging de straat op om erachter te komen.

Digitale nalatenschap omvat alles wat je bij leven aan accounts aanmaakt, alles wat je online post, de mails die je stuurt,...

...de posts op social media, de foto’s en video’s die je in de cloud hebt staan, maar bijvoorbeeld ook je crypto-munten.

Kortom: alles wat je bij leven online zet, blijft in principe ook na je overlijden online staan.

Fragment: Digitale Nalatenschap, Radar, 13-11-2023, AVROTROS. Bron: collectie Beeld & Geluid

Heb jij iets geregeld?

(N)iets geregeld?

70% van de Nederlanders heeft hier nog nooit over nagedacht. Maar als je niets doet, blijft alles voor altijd online. 

Misschien voelt het niet urgent, maar er zijn redenen genoeg om iets te regelen:

  • Privacy: bepaal zelf wat voor wie zichtbaar en toegankelijk is, en wat niet.
  • Ontzorg je nabestaanden: laat het netjes achter zodat je je nabestaanden niet met de rommel achterlaat.
  • Identiteitsfraude: voorkom dat iemand met jouw gegevens fraude pleegt.
  • Duurzaamheid: het eindeloos opslaan van gegevens kost enorm veel energie.

Afbeelding: Bonnie - broer en zus, Alliantie Digitaal Samenleven, 12-12-2024, Excelsior Recordings. Bron: YouTube

Je kunt alles laten verwijderen

Bijvoorbeeld om pijnlijke situaties te voorkomen, zoals wanneer mensen iemand feliciteren op Facebook terwijl diegene al overleden is. Dat overkwam Henk Krol een aantal keer.

Afbeelding: Facebookpost Henk Krol, 18-11-2015, Metro. Bron: metronieuws.nl
Of alles online laten staan

Op 28 november 2021 overlijdt YouTuber Tigo Zijlstra, beter bekend als Tigootje, plotseling.

In het programma 'De Dikke Data Show' praten zijn vrienden erover, terwijl je beelden ziet van Tigo op TikTok en YouTube.

Zijn video’s blijven online staan en poppen door het algoritme onverwachts op bij zijn vrienden.

Dat is soms best confronterend.

Fragment: Data na de dood, De Dikke Data Show, 27-11-2022, VPRO Bron: collectie Beeld & Geluid

Wat wil jij?

Je dacht alles geregeld, maar...

In de schurende videoclip bij het nummer ‘Bonnie’, onderdeel van de campagne ‘Data Na De Dood’, zie je hoe lastig het kan zijn om toegang te krijgen tot een digitale nalatenschap. Zonder toegang kun je soms belangrijke accounts niet opzeggen, maar ook dierbare foto’s of muziek blijven onbereikbaar.

Fragment: Bonnie, Thijs Boontjes, ADS, 11-12-2024, Excelsior Recordings. Bron: YouTube

We twijfelden of we in de kist met zijn vingerafdruk de telefoon moesten ontgrendelen.

Margo Hendriks

De wanhoop om toegang te krijgen tot een digitale nalatenschap is soms zo groot dat overwogen wordt om een smartphone met de vinger van de overledene te openen. In een interview deelt Margo Hendriks haar verhaal.

Quote: Interview Margo Hendriks, datum onbekend, ADS. Bron: digitaalsamenleven.nl
Afbeelding: Portretfoto Margo Hendriks, datum onbekend, ADS. Bron: digitaalsamenleven.nl

Wie mag wat zien?

Je smartphone is een heel persoonlijk apparaat waar apps, foto’s, video’s en (spraak)berichten op staan die je, ook na je overlijden, misschien niet aan iedereen wilt laten zien. 

Organisaties, zoals Digital Life Legacy, kunnen smartphones en laptops “kraken”. Daarmee worden soms heel persoonlijke gegevens toegankelijk. Nabestaanden moeten goed overwegen of zij wel alles willen zien. En wat zou de overledene gewild hebben?

Afbeelding: Bonnie - telefoon boven kist, Alliantie Digitaal Samenleven, 12-12-2024, Excelsior Recordings. Bron: YouTube

Nieuwe technologie

Nieuwe technologie biedt vele mogelijkheden voor verwerking en rouw. Je kunt bijvoorbeeld een Facebook-account omvormen tot een in memoriam-pagina.

Afbeelding: In-memoriam Facebookpagina, 09-04-2019, Meta. Bron: about.fb.com

Een kijkje in de toekomst?

In de aflevering ‘Be Right Back’ van de serie Black Mirror zijn de technologische mogelijkheden nog groter. Nadat Ash overlijdt, is zijn vriendin Martha zo verscheurd door verdriet dat ze hem tot leven wekt met software. De software “leest” alles wat Ash ooit online heeft gezet en kan vervolgens als Ash chatten, bellen en leven.

Fragment: Be right back, Black Mirror, 1-02-2013, Channel 4 Entertainment. Bron: YouTube

Chatbot van je overleden vader

Maar het is inmiddels geen fictie meer. Het uploaden van data van overledenen gebeurt al. Zo maakte James Vlahos een chatbot van zijn vader John. James’ vader naderde het einde van zijn leven en James besloot hem te interviewen om zijn levensverhaal op te schrijven. Na de dood van zijn vader, ontwikkelde hij alle input tot een chatbot en biedt hij in zijn bedrijf Hereafter AI anderen ook die mogelijkheid. In het artikel van BBC worden er ook andere, vergelijkbare projecten genoemd en wordt er gewaarschuwd voor de impact van deze vorm van rouwverwerking.

Artikel: The man who turned his dead father into a chatbot, Egon Cossou, 16-05-2024, BBC. Bron: bbc.com
Praten met de doden

En het is mogelijk om rouwtherapie te volgen waarbij je met je geliefde dierbare kan videobellen.

In de documentaire ‘Deepfake Therapy’ wordt onderzocht hoe mensen rouwtherapie in deze vorm ervaren.

In het fragment blijkt hoe dubbel de emoties zijn.

Fragment: 2Doc Kort: Deepfake Therapy (compilatie), Roshan Nejal, 24-10-2020, KRO-NCRV. Bron: collectie Beeld & Geluid

We'll meet again

Het gaat zelfs nog verder. Deze moeder ontmoet haar overleden dochter in een VR-omgeving waarin ze haar kan zien, horen en voelen.

Fragment: Mother 'reunited' with deceased daughter in virtual reality, 13-02-2020, ABC News (Australia). Bron: YouTube

Echt of nep?

Niet iedereen is blij met deze ontwikkelingen. Zo vraagt psychiater Dirk de Wachter zich af of mensen op een gegeven moment nog wel echt van nep kunnen onderscheiden en welke consequenties dat voor hun psychisch welzijn heeft.

Afbeelding: Praten met de doden, Myrte Nowee, 10-10-2023, Nemo Kennislink. Bron: nemokennislink.nl

Wat vind je hiervan?

Data na de dood kan oneindig online blijven als je er niets mee doet. Het kan zorgen voor stress bij je nabestaanden, maar digitale media bieden ook mogelijkheden voor rouwverwerking. Wat zou jij willen en wat absoluut niet? En wat willen je familie en vrienden, waar voelen zij zich prettig bij? Het blijft een gevoelig onderwerp, maar bespreek het eens met je vrienden en familie, bijvoorbeeld met dit happertje (pdf met origami-orakel). Wat zouden zij willen? 

Breng je digitale nalatenschap in kaart door dit 8-stappenplan te volgen of de checklist te downloaden. 

Extra-linkjes:

Bekijk bronnenlijst

Gerelateerde verhalen

Bekijk alle verhalen