Verbeelding, Verhalen & Erfgoed in de Klimaatcrisis
Wat is de rol van erfgoed in het licht van de klimaatcrisis? Hoe kunnen we storytelling gebruiken om duurzaamheid te bevorderen? Eerder dit jaar organiseerde Beeld & Geluid de Nederlandse New European Bauhaus Community Gathering om deze vragen - en meer - te verkennen. Het centrale thema van de middag was verbeelding, storytelling & erfgoed in de klimaatcrisis.
Wat is de rol van erfgoed in het licht van de klimaatcrisis? Hoe kunnen we storytelling gebruiken om duurzaamheid te bevorderen? Eerder dit jaar organiseerde Beeld & Geluid de Nederlandse New European Bauhaus Community Gathering om deze vragen - en meer - te verkennen. Het centrale thema van de middag was verbeelding, storytelling & erfgoed in de klimaatcrisis.
Als net nieuwe medewerker bij Beeld & Geluid, had ik nog niet eerder gehoord van New European Bauhaus. Vanuit mijn interesse voor duurzaamheid was ik meteen geïntrigeerd om er meer over te weten te komen. New European Bauhaus (NEB) is een creatief en interdisciplinair initiatief dat streeft naar de integratie van duurzaamheid, omgevingskwaliteit en inclusiviteit. Geïnspireerd door de historische Bauhaus-beweging, wil NEB onze relatie met het milieu heroverwegen middels participatieve en interdisciplinaire benaderingen. Voorbeelden zijn het toegankelijker en duurzamer maken van monumenten, zoals de Akropolis in Athene, of projecten die kunst en storytelling gebruiken om de erfenis en toekomst van een gemeenschap te verbeteren. NEB brengt de Europese Green Deal dichterbij en roept op tot een gezamenlijke inspanning om een duurzame, inclusieve en esthetische toekomst te creëren.
Storytelling
Waarom sloot Beeld & Geluid zich aan bij de NEB-beweging? Als media instituut erkennen we dat storytelling een cruciale rol speelt bij het vormgeven van ons begrip en de acceptatie van de klimaatcrisis. New European Bauhaus is ontstaan vanuit het idee dat de Europese klimaatdoelstellingen niet alleen een technische opgave zijn, maar ook oproepen tot sociale en culturele verandering. Deze verandering vereist innovatie en verbeeldingskracht. Beeld & Geluid heeft als archiefinstelling een schat aan audiovisueel materiaal beschikbaar dat tot deze verbeelding kan leiden. Ik denk dan bijvoorbeeld aan beelden van gebeurtenissen als de watersnoodramp of de inpoldering van Flevoland, die laten zien hoe Nederland omgaat met water. Daarom onderzoeken we enthousiast hoe storytellingtechnieken die cultureel erfgoed gebruiken om verleden, heden en toekomst met elkaar te verbinden, ons kunnen helpen om een lokaal, op het heden gebaseerd en persoonlijk begrip van de klimaatcrisis te creëren.
NEB Dialogen
Tijdens de NEB Community Gathering vonden verschillende gesprekken plaats over storytelling, verbeelding en erfgoed. Ik was blij met de diverse achtergronden van de deelnemers in de zaal, die afkomstig waren van onderwijsinstellingen, musea, bibliotheken en overheidsinstellingen zoals gemeenten.
Onze collega Rasa Bočytė opende het evenement door de NEB-pijlers duurzaamheid, omgevingskwaliteit en inclusiviteit toe te lichten. Ze betrok haar Beeld & Geluid collega's Kelly Hazejager, Monique Groot en Johan Oomen bij de reflectie op de relatie tussen NEB en archieforganisaties. Ze bespraken voorbeelden van klimaatgerelateerd misinformatie onderzoek naar jongeren met behulp van TikTok-gegevens, gemeenschapsparticipatie bij het heroverwegen van de functies van erfgoedorganisaties en het belang van het opnemen van een divers scala aan stemmen in het archief.
Stemmen die Morgen Vormgeven
We nodigden een reeks sprekers uit die erfgoed en cultuur op verschillende manieren gebruiken om klimaatgesprekken en actie te bevorderen:
- Federica Colombo, Education Research Officer aan de Hogeschool van Amsterdam, vertelde over het CrAFt-project dat kunst en cultuur gebruikt om lokale gemeenschappen te betrekken bij de transformatie van hun buurten en steden richting klimaatneutraliteit. Marijn van der Eyden, een kunstenaar die de afgelopen vijf jaar in het Sluisbuurt pilotproject heeft gewoond, deelde haar verhaal over het worden van een gemeenschapsarchivaris, het documenteren van de veranderende buurt en het voeren van gesprekken over de toekomst ervan. Ik vond het mooi om te zien dat de deelnemers bijzonder geraakt waren door een video die Marijn liet zien van haar werk.
- Onderzoeker Eline van den Wildenberg van de TU Delft introduceerde het EKIP-project, een Horizon Europe-initiatief dat een versneller wil zijn van cultuur- en creativiteitsgedreven innovatiebeleid en innovatie-ecosystemen in Europa. NEB is een van de 13 beleidsthema's die EKIP zal behandelen. Eline's presentatie stelde prikkelende vragen, zoals: ‘Hoe zie je jouw rol en de rol van culturele en creatieve spelers in de groene transitie?’. Op deze manier moedigde Eline deelnemers aan om na te denken over de bijdrage van diverse spelers in de culturele en creatieve industrie - van erfgoedorganisaties en uitvoerende kunsten tot de game-industrie en de ontwerpsector - aan de doelen van NEB.
- Ontwerper en digitale onderzoeker Carlo de Gaetano van de Hogeschool van Amsterdam sloot het evenement af met een creatieve workshop, getiteld ‘It happened tomorrow’, die deel uitmaakt van het Climate Imaginaries at Sea project. Deelnemers gebruikten culturele erfgoedcollecties als startpunt om zich voor te stellen hoe hun lokale omgeving in de toekomst wordt beïnvloed door de stijgende zeespiegel en welke aanpassingsscenario's mogelijk zijn. De sessie was voor mij een nieuwe manier om te oefenen met collectieve storytelling en creatieve verhalen die onze relatie met de klimaatcrisis ontrafelen.
NEB Principes in Actie
Terwijl de bijeenkomst zich ontvouwde, werd duidelijk dat de NEB-principes - duurzaamheid, omgevingskwaliteit, inclusiviteit- niet louter abstracte begrippen zijn, maar aanjagers voor concrete projecten en initiatieven, die positieve verandering stimuleren op het snijvlak van cultuur, creativiteit en duurzaamheid. De bijeenkomst diende als herinnering dat de uitwisseling van ideeën en perspectieven cruciaal is om lokale NEB-initiatieven vooruit te helpen.
Voor degenen die graag op de hoogte willen blijven van de nieuwste ontwikkelingen en initiatieven binnen New European Bauhaus, moedig ik je aan om je te registreren voor de nieuwsbrief. Laten we uitkijken naar meer verrijkende gesprekken en samenwerking in het verschiet!