Door: Bas Achterberg en Lizzy Komen
Op www.jarenzestig.nl is vanaf 27 februari een interactief videomuseum te verkennen. In dit museum laten acht ‘curatoren’ hun kijk op de jaren zestig zien, onder wie Fred de la Bretonière(1944) in mode en jeugdcultuur, Yvonne Keuls (1931) belicht het dagelijks leven en Jacco Gardner (1988) de muziek. Mediahistoricus Bas Agterberg (1968) van Beeld & Geluid licht de rol van het medium televisie toe.
Ondersteboven
'Geen enkel land in West-Europa veranderde gedurende de jaren zestig meer dan Nederland’ schrijft historicus James Kennedy in zijn boek Nieuw Babylon in aanbouw. Tot eind jaren vijftig werd Nederland door buitenstaanders als eigenaardig en ‘ouderwets’ gezien, vasthoudend aan tradities van een vorig tijdperk. De provo’s, rebelse katholieken, de Nederlandse visie op soft drug, homoseksualiteit, het koningshuis en orde en gezag maakten dat er van dat beeld niets meer over was. In de aanloop van de geschiedenisserie ‘Ondersteboven - Nederland in de jaren zestig’ presenteert de NTR in samenwerking met de VPRO en het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid
Interactief videomuseum
De films en televisieprogramma’s uit het archief van Beeld & Geluid zijn de inspiratiebron voor de acht curatoren. Vanuit ervaring, beleving of kennis lichten ze hun keuze voor de beelden toe. De overige thema’s zijn sport, door voormalig kunstrijdster Joan Haanappel (1940), de emancipatie door Cisca Dresselhuys (1943), politiek en protest door Politicoloog Meindert Fennema (1946) en kunst en cultuur door Woody van Amen (1936). Het interactief videomuseum biedt dankzij een bijzondere wijze van navigeren toegang tot een collage van iconische, nostalgische en verrassende beelden uit de zestiger jaren. Een speciale techniek voor zoomen is gebruikt voor de navigatie binnen deze collage, waarbij je jezelf helemaal kan verliezen in het materiaal.
Beeld & Geluid heeft al in een eerder project samengewerkt aan een online variant ter verrijking van een documentaire reeks. Bij de uitzendingen van de NPO Geschiedenisserie Na de Bevrijding waren op de bijbehorende website speciale XL-versies te vinden. Deze interactieve versie laat je op je eigen tempo grasduinen door de archiefbeelden die voor de serie gebruikt werden.
Televisie wordt een massamedium
In de canon van de Nederlandse geschiedenis is televisie een van de vijftig vensters. In een videomuseum van de jaren zestig kan het dan ook niet ontbreken als onderwerp. De televisie in Nederland begint in 1951, in de jaren zestig wordt het een massamedium. In 1961 zijn er in één miljoen toestellen, nadat in 1964 het tweede net start zijn er een jaar later al twee miljoen televisiebezitters. Welke rol had het medium in de veranderingen van de jaren zestig?
Vertrouwd maar ook taboedoorbrekend
De inzamelingsactie Open het dorp is in 1962 de eerste marathonuitzending van 24 uur waarvoor heel Nederland aan de buis zit. Het kabinet Marijnen struikelt in 1965 over onenigheid over de invoering van commerciële televisie, er worden kamervragen gesteld over de provocatie van bloot op televisie in het programma Hoepla. Er is entertainment met Rudi Carrell, een populaire talkshow met Willem Duys. Alle fragmenten tonen de overgang die James Kennedy schetst van Nederland. Het meest treffend voor de tolerante samenleving is het programma Een milde dood (1972), een serie waarin de onlangs overleden Henk Mochel euthanasie bespreekbaar maakt.
Televisieserie
Naast het interactief videomuseum start vanaf 19 maart de televisieserie over de jaren '60. Kees van Kooten is de beschouwer in de acht documentaires die een frisse kijk bieden op een revolutionair tijdperk waarin Nederland voorgoed verandert.
Het interactief videomuseum 'Ondersteboven' is een project van NTR/VPRO in samenwerking met Beeld & Geluid, Q42 en Random Studio.