Data begint bij mensen

In de eerste blog van de serie beschreef ik het werk dat Beeld & Geluid heeft gedaan als onderdeel van het CCI Thrive-project, gefinancierd door Creatief Europa. Hierin bekeken we hoe datadeling tussen verschillende CCI's, waaronder cultureel erfgoed, eruit zou kunnen en moeten zien. De resultaten van het onderzoek laten de belangrijkste uitdagingen zien voor CCI's om data te delen. Daarnaast kunnen we nuttige lessen leren door de ervaring die de cultureel erfgoedsector heeft met datadeling. 

In blog 1 beschreef ik de eerste uitdaging om de mindset te verschuiven van data beschermen en bezitten naar data standaard delen. De wijze les van de culturele erfgoedsector zou moeten zijn dat de waarde en impact (sociaal, economisch, etc.) van data ook toeneemt als deze gekoppeld is aan andere data. In de tweede blog ga ik verder in op de uitdagingen die gepaard gaan met het stimuleren van de bereidheid om data te delen. Mensen zijn bij elke stap van datadeling betrokken, van het werken met data tot de mogelijkheden herkennen van data-analyse en -deling. Welke capaciteiten en vaardigheden hebben mensen nodig om datadeling haalbaarder te maken en ervan te profiteren?

In dit blog gaan we in op de tweede uitdaging  'Verschuiven van niemand weet hoe je met data moet werken naar we willen leren hoe en wanneer we data kunnen gebruiken'. 

Wanneer is data nuttig?

Een datacultuur, of eigenlijk het ontbreken ervan, is een andere grote uitdaging voor datadeling. Het is niet alleen zo dat een handjevol mensen moet weten hoe je data moet verzamelen of verwerken (denk aan data-ingenieurs, prompt engineers of analisten). Er moet ook een beter begrip zijn van de inzichten die data kunnen opleveren, en hoe deze door de hele organisatie benut kunnen worden. In welke fase van de besluitvorming is data nuttig? En, tegelijkertijd, hoe kan bestaande kennis aangevuld worden met data? 

Het onderzoek in CCI-Thrive liet zien dat de beschikbaarheid van data en de inzichten die data kan opleveren, soms wordt overschat. Met als gevolg angst voor (of misleiding door) data. Toch willen veel CCI-spelers beter begrijpen wat data voor hen kan doen. Bijvoorbeeld door een beter inzicht te krijgen in hun publiek en hun interesses. Investeren in het opbouwen van datageletterdheid en CCI's begeleiden om op kleine en lokale schaal met data te experimenteren, kan helpen om een datacultuur te stimuleren. 

Datacultuur bevorderen binnen CCI's 

Voor veel cultureel erfgoedorganisaties is het beheren en verwerken van (meta)data van hun collecties een centrale taak. Doordat de sector uit veel kleine organisaties met weinig medewerkers bestaat, is het leren over nieuwe technologieën en hun implementatie een terugkerend proces. Er zijn veel initiatieven voor capaciteitsopbouw die mensen – werkzaam in de cultureel erfgoedsector – ondersteunen om recente ontwikkelingen uit te proberen op het gebied van linked open data, publiekssegmentatie en impactmetingen. 

Bijvoorbeeld de digitaal-erfgoed-coaches en Data-Doe-Dagen van NDE, trainingen van Digital Preservation Coalition, en de Impact Playbook van Europeana. Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk mensen aan de slag gaan met en betrokken worden bij het verzamelen, delen en analyseren van data. Ook benadrukken veel cultureel erfgoedactoren de tekortkomingen van kwantitatieve data (zoals bezoekersaantallen) en pleiten voor een bredere integratie van kwalitatieve data, bijvoorbeeld in impactmeting. 

Een datacultuur binnen CCI-organisaties bevorderen, waarin mensen een beter beeld hebben van welke data er is en welke inzichten deze kan opleveren, zoals wat het initiatief Collections as Data - Part to Whole op gang brengt voor datagedreven erfgoedinstellingen, kan de samenwerking tussen organisaties én verschillende datavaardigheidsniveaus makkelijker maken.

Data begint bij mensen

Het is belangrijk om de waarde en impact van datadeling tastbaar te maken. Zowel om CCI's te stimuleren data te delen als om te zorgen voor voldoende investering om digitale geletterdheid en vaardigheden op te bouwen, waardoor CCI-actoren met data kunnen werken en deze kunnen gebruiken. De ervaringen die de cultureel erfgoedsector heeft om collectiedata samen te voegen en publiekelijk te delen, zoals de eerder genoemde Europeana en de Koloniale Collecties Datahub, laten zien hoe kleine tot middelgrote organisaties samen een gedeelde visie kunnen implementeren.

Hoewel de twee eerder genoemde uitdagingen kort ingaan op infrastructuur als een belangrijke factor – dit komt in de volgende blog aan bod – zijn het de mensen binnen CCI's die beslissen wanneer ze data verzamelen, analyseren en delen. Een mindset en werkethiek bevorderen om data standaard vrijgevig te delen (zie blog 1) en de bereidheid om met data te leren werken zijn twee good practices uit de cultureel erfgoedsector waarvan we andere CCI's aanmoedigen om op voort te bouwen.