Beter lezen met een slimme interface
Concepttekening door Erik Diekstra van het backstage-concept voor interactieve publicaties.
Als stage-opdracht voor de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) deed Erik Diekstra onderzoek naar de gebruikerswensen en interface-vereisten voor het verrijken van monografieën met gerelateerde bronnen uit het archief van Beeld & Geluid. Het doel was een online leeservaring te bedenken waarbij bronmateriaal wordt samengevoegd met de beschouwingen eromtrent.
Momenteel is het al mogelijk om Beeld & Geluid artikelen en monografieën te benaderen en te downloaden via http://publications.beeldengeluid.nl. Het platform is gebouwd met repository-technologie ontwikkeld door Erasmus Universiteit Rotterdam: Artudis.
Erik startte een iteratief onderzoeks- en ontwerpproces om inzicht te krijgen in de wijze waarop het lezen van online academische teksten geoptimaliseerd zou kunnen worden. Hij ontwikkelde een concept om de tekst van een monografie en het bronmateriaal waarop het gebaseerd is - denk aan de films uit een specifieke periode - op interactieve wijze samen te voegen. Op basis van het concept bouwde hij verschillende prototypes zodat hij bij gebruikers zijn oor te luisteren kon leggen.
Content
Er zijn vele manieren waarop dit bronmateriaal aan een monografie gekoppeld kan worden, bijvoorbeeld automatisch gegenereerd met slimme computeralgoritmes. Nadeel is dat dit veel irrelevante relaties oplevert die ten koste gaan van de kwaliteit van de publicatie. Wanneer technieken als term-extractie verder ontwikkeld zijn zal dit in de toekomst wellicht een optie zijn. Tot die tijd is er altijd een bepaalde mate van redactie (curatie) nodig om tot een kwalitatief hoog eindresultaat te komen. Als de auteur tijdens de opmaak van de publicatie voetnoten plaatst met daarin verwijzingen naar de verrijking, kan content voor de applicatie gegenereerd worden vanuit de voetnoten.
Interface en concept
De ontworpen applicatie heeft als ontwerp-metafoor ‘theater’. De applicatie zal een ‘stage’ (podium) en een ‘backstage’ (achter de coulissen) bevatten. Op het podium zal de presentatie (de monografie) te vinden zijn. Backstage de verrijking (bronmateriaal), aanvullende informatie en referenties. Door deze tweedeling van informatie aan te bieden is een interactie mogelijk die een duidelijk onderscheid maakt tussen de verschillende informatiebehoeftes. Uit interviews met potentiële gebruikers is gebleken dat vrijwel alle testpersonen enthousiast zijn over deze stage/backstage-interface.
De huidige publicatieomgeving van Beeld & Geluid.
Gebruikerswensen
Gebruikers hebben geen behoefte aan een nieuw online platform; de wens is om aan te sluiten bij een bestaande omgeving zoals de Beeld & Geluid website, RePub of Open Journal Systems. De bestaande platforms zullen als een portal moeten dienen om de verrijkte monografieën te benaderen. Het advies is een plugin te bouwen voor een van de bestaande platforms. Hiervoor lijkt RePub het meest geschikt. Een ‘verrijkte publicatie-viewer’ ontwikkelen die geopend kan worden vanuit RePub. In deze ‘viewer’ zijn de monografieën te lezen en is het bronmateriaal te bekijken.
De beoogde doelgroep voor de verrijkte monografieën in dit onderzoek bestaat uit wetenschappers. Uit onderzoek is gebleken dat wetenschappers geen grote meerwaarde zien in het verrijken van een monografie met slechts bronmateriaal. Wetenschappers zien vooral meerwaarde in een verrijkte publicatie als er gerelateerd materiaal wordt weergegeven dat niet is geselecteerd door de auteur van de monografie. Denk aan verwijzingen naar externe context van de monografie, naast ‘slechts’ het bronmateriaal. Zij zien mogelijkheden voor educatief gebruik van de applicatie. De verrijkte publicatie vormt daarmee de ontsluiting van het archiefmateriaal van een bepaald thema, namelijk het onderwerp van de monografie.
Het is belangrijk een duidelijker onderscheid te maken tussen de doelgroepen 'maker' en 'gebruiker'. Een publicatie geschreven door een wetenschapper (maker) verrijkt met een afgewogen hoeveelheid gerelateerd bron-en referentiemateriaal is een zeer interessant product voor educatief gebruik, zoals studenten, professionals, programmamakers (gebruikers). Zij krijgen afgewogen verrijkte achtergronden gepresenteerd en kunnen dit gebruiken voor verdere studie. Zo kunnen de collega's van de wetenschapper de verrijkte publicatie gebruiken als een opzichzelfstaande bron.
Mijn advies is om minder de focus te leggen op wetenschappers als doelgroep voor de verrijkte monografieën, maar meer op studenten en professionals te richten.
Realisatie
Voor realisatie zal een tot in detail gedetailleerde applicatie ontwikkeld moeten worden met de resultaten van dit project als uitgangspunt. Door nieuwe gebruikerstesten kan de applicatie geperfectioneerd worden. Met dit prototype kunnen ook andere Artudis-gebruikers geënthousiasmeerd worden en eventueel bijdragen aan de daadwerkelijk realisatie van een dergelijke plugin. Dit onderzoeksproject heeft een concreet startpunt opgeleverd voor verdere realisatie van de online verrijkte publicaties van Beeld & Geluid.
Meer info
- Lees de journals die worden uitgeven door Beeld & Geluid: Tijdschrift voor Mediageschiedenis en VIEW Journal of European Television History and Culture
- De publicaties van Beeld & Geluid (papers en monografieën) zijn gratis beschikbaar op http://publications.beeldengeluid.nl