Voor wie zich wil laten verrassen door films die onze kijk op zaken prikkelen en die onze, vaak onbewuste, vooroordelen aan het wankelen brengen, begint op 11 februari in Amsterdam het Beeld voor Beeld festival in EYE. Het festival zit op het kruispunt van de visuele antropologie, de documentaire film en politiek. Het veelzijdige internationale programma vertoont ook films uit het archief van Beeld & Geluid.
Polygoon - 25-jarig jubileum Staatsmijnen Limburg (1927)
Niet alleen zijn er films gemaakt door Polygoon, de DSM bedrijfscollectie biedt een uniek perspectief op de mijnbouw in Limburg in de twintigste eeuw. Uit de collecties van Beeld & Geluid zijn Bruinkoolvelden Carisborg (1916), Begrafenis slachtoffers mijnramp (1925) en Koningin Wilhelmina bezoekt staatsmijnen (1927) drie van de vijf films in het programma van Beeld voor Beeld. Begeleid door live muziek van gitarist Joep Pelt is onder andere het bezoek van Koningin Wilhelmina met haar echtgenoot en dochter, prinses Juliana, aan staatsmijn Maurits te zien. In speciale kleding daalt het koninklijke gezelschap zelfs met de lift af naar de mijngang, die op 548 meter ligt.
Veel van de films die tijdens Beeld voor Beeld worden vertoond, hebben met elkaar gemeen dat de makers langdurig in de gefilmde omgeving hebben doorgebracht. Ze hebben een andere cultuur leren kennen en een vertrouwensrelatie opgebouwd met de mensen die ze filmen. De kijker leert zo als het ware de leefwereld van de hoofdpersonen 'van binnenuit' kennen. De presentatie van de DVD box in de reeks Dutch Documentary Collection van Peter Creutzberg past daarom goed in het programma.
Peter Creutzberg (1921-2011) was bioloog maar werd filmmaker. In 1955 verhuisde hij naar Suriname, een aantal jaren later naar de Antillen. Creutzberg heeft een aanzienlijk oeuvre als chroniqueur van ‘de West’. In opdracht van de overheid maakt hij films over de modernisering van Suriname, waaronder Zwampoogst (1959) en Gevleugelde verovering (1961). Op de Antillen maakt hij opdrachtfilms zoals Te Aworó (1964). Vanaf de jaren ’70 is niet modernisering maar natuurbehoud het thema in zijn werk, zoals voor Suriname in Meti Moesoe de (Laat het wild leven) (1974), en de Antillen in Lest Saba loose her Crown (1984). Veel van de films zijn opgenomen in de collectie van Beeld & Geluid.
Zijn naam werd in een adem genoemd met Bert Haanstra, John Fernhout, Herman van der Horst en andere groten van de Nederlandse cinema. Tijdens Beeld voor beeld worden twee films vertoond. Corsow, de film waarvoor hij in 1967 de Staatsprijs voor de film ontving. Maar in plaats van zijn grote doorbraak werd de film onderwerp van een heftige controverse over kolonialisme en slavernij. Teleurgesteld keerde Peter Creutzberg Nederland de rug toe en eindigde uiteindelijk in Colombia. In een korte film van Eddy Appels, Het verdriet van Peter Creutzberg, blikt Creutzberg vlak voor zijn overlijden in 2011 nog een keer terug op deze pijnlijke periode uit zijn leven.
De 25e editie van Beeld voor beeld is van 11 februari tot en met 15 februari in EYE en Tolhuistuin